شروط ضمن عقد

ازدواج نیز یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی افراد محسوب می‌شود، همان‌طور که برای خیلی از مسائل مهم زندگی همانند کار و تحصیل وقت زیادی صرف می‌کنیم، برای انتخاب همسر نیز باید محتاط باشیم و بدون اطلاعات کافی دست به کار نشویم. همان‌طور که برای مسائل شغلی خود قرارداد و شروط مشخصی در نظر می‌گیرید، شروط ضمن عقد نیز برای ازدواج بسیار مهم است.زوجین باید قبل از عقد خود از این شروط باخبر شوند و براساس شروط تعیین‌شده به همسر خود تعهد بدهند. شاید شما نیز با این شروط آشنا نباشید، طی این راهنما موسسه حقوقی دادنیک سعی دارد شروط عقد را برای شما شرح دهد. در ضمن کارشناسان و متخصصان حرفه‌ای این موسسه حقوقی به صورت آنلاین در دسترس شما خواهند بود. همچنین از طریق واتس اپ می‌توانید با آنها ارتباط بگیرید.

منظور از شروط ضمن عقد چیست؟

زمانی که رابطه عاطفی بین 2 نفر ایجاد می‌شود و قصد ازدواج دارند باید علاوه بر رابطه زناشویی که دارند، به روابط حقوقی نیز توجه کنند. روابط حقوقی بین زوجین همان خطبه عقد و شروط ضمن عقد خواهد بود. این شروط به امضای طرفین می‌رسد. در نتیجه با امضای این شروط زوجین نسبت به یکدیگر تعهداتی خواهند داشت.شروط موقع عقد توسط قوانین دولت و کشور تعیین شده است. بنابراین پیروی از این شروط و تعهدات، پیروی از قوانین کشور خواهد بود. برای مثال زمانی که بین خریدار و فروشنده قراردادی نوشته می‌شود، طرفین قرارداد نسبت به یکدیگر تعهداتی خواهند داشت که نباید از آنها سرپیچی کنند.در عقد و ازدواج نیز به همین صورت خواهد بود. زن و شوهر شروطی را قبول می‌کنند و نسبت به یکدیگر تعهداتی خواهند داشت که نباید از این شروط و تعهدات سرباز بزنند. البته این شروط به نفع زوجین است. بنابراین پیروی از آنها به هیچ‌یک از زوجین آسیب و صدمه‌ای وارد نمی‌کند.

چند نوع شروط ضمن عقد داریم؟

شروط ضمن عقد با توجه به نفع زوجین مشخص می‌شود. طی ازدواج و جاری شدن خطبه عقد، زن و شوهر نسبت به یکدیگر وظایفی خواهند داشت. براساس این وظایف تعیین‌شده، تعهدات مشخصی به زن و شوهر تحمیل می‌شود. به عبارت دیگر طبق این شروط زن و شوهر نباید از تعهدات خود سرباز بزنند. برای درک بهتر شما از این شروط 2 مورد از شروط عقد را شرح می‌دهیم:

شروط ضمن عقد ازدواج

در زمان ازدواج و عقد زوجین حق و حقوق مشخصی را برای خود تعیین می‌کنند. در واقع هم می‌توانند شروط عمومی ضمن عقد را در هنگام ازدواج خود به ثبت برسانند و هم می‌توانند بعضی از شروط توافقی دیگر را نیز ذکر کنند. برای مثال بعضی از زوجین طلا بودن حلقه و انگشتر خود را در عقدنامه می‌نویسند.شروط عقد و ازدواج علاوه بر شروط اصلی و عمومی، قابل تغییر نیز هستند. برای مثال می‌توانند در عقدنامه خود بنویسند که زوجه در برابر زوج چه مسئولیت‌هایی دارد و زوج در برابر زوجه چه تعهداتی خواهد داشت. در واقع انجام دادن یا عدم انجام بعضی از کارها را حتی می‌توان در عقدنامه ذکر کرد.

شروط ضمن عقد نکاح

در زمان جاری شدن حکم نکاح، سردفتر محضر ازدواج باید شروط ضمن عقد نکاح را برای زوجین بخواند، تا خانم و آقا با آگاهی کامل این شروط را قبول و امضا کنند. در نظر داشته باشید شما می‌توانید شروط مورد نظر خود را به این شروط اضافه کنید و سپس شروط ضمن عقد را به امضای طرف مقابل خود درآورید.توجه داشته باشید، شروط اضافه شده به شروط نکاح باید در عقدنامه ذکر شوند. براساس این شروط، مرد در برابر زن خود تکالیفی دارد که زن آن تکالیف را در برابر مرد ندارد. در ضمن مردان نسبت به زنان از حقوق بیشتری برخوردار هستند. چند مورد از حقوق مردان را در ادامه نام می‌بریم:

•       طلاق دادن زن
•       ازدواج مجدد
•       تعیین محل سکونت و زندگی

زنان با اینکه از حقوق ذکر شده در بالا برخوردار نیستند اما حقوق مناسبی برای آنها در عقدنامه ذکر می‌شود. همچنین شروط ذکر شده در عقدنامه قابل‌افزایش هستند. در واقع زنان می‌توانند قوانین و حقوق یا شروط مورد نظر خود را درون عقدنامه پیاده کنند. ناگفته نماند شروط ذکر شده در عقد نکاح محرومیت‌های قانونی زنان را تا حدودی از بین می‌برد.

شروط 12 گانه ضمن عقد

تا به اینجای مقاله توضیح دادیم که زوجین برای عقد ازدواج و نکاح خود موظف هستند تعهدات و وظایفی را نسبت به یکدیگر قبول کنند. اما این تعهدات و وظایف شامل چه مواردی خواهد بود؟ در ادامه شروط 12 گانه ضمن عقد را برای شما نام می‌بریم:

1.   در صورتی که مرد به مدت 6 ماه به همسر خود نفقه ندهد و سایر حقوق مالی او را برآورده نکند، در واقع یکی از شروط مهم ضمن عقد را زیر پا گذاشته است.
2.   رفتار درست و قابل‌قبول زوج یکی از مسائل مهمی است که در زمان عقد باید رعایت شود. در واقع زوج نباید رفتاری داشته باشد که تحمل زندگی زناشویی برای زوجه سخت شود.
3.   سلامت زوج نیز یکی دیگر از شروط مهم ضمن عقد به حساب می‌آید. ابتلا زوج به یکی از بیماری‌های صعب‌العلاج که در پی داوم زناشویی زندگی زوجه را به خطر می اندازد و سبب جدایی زن و شوهر می‌شود.
4. سلامت روانی زوج نیز یکی دیگر از شروط ضمن نکاح و ازدواج خواهد بود.
5. زوج باید به شغلی مشغول باشد که منافاتی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه نداشته باشد.
6.   اگر زوج به حکم قطعی و به مدت 5 سال حبس یا بیشتر یا جزای نقدی محکوم شود و در صورت ناتوانی مالی نتواند این جریمه نقدی را پرداخت کند و به مدت 5 سال به زندان بیفتد، در واقع یکی دیگر از حقوق و شروط زمان عقد رعایت نشده است.
7.   زوج نباید به هیچ‌گونه اعتیاد مضری مبتلا باشد. در صورت اعتیاد زوج، زندگی خانوادگی آنها دچار خلل می‌شود و ادامه زندگی برای زوجه غیرقابل تحمل خواهد بود.
8.   زوج نباید زندگی خانوادگی خود را بدون عذر موجه ترک کند. غیبت بیش از 6 ماه متوالی زوج به زوجه این حق را می‌دهد که از همسرش جدا شود.
9. اگر محکومیت قطعی زوج به یک جرم اعلام شود، در واقع یکی از شروط ضمن عقد رعایت نشده است. حداکثر بعد از 5 سال از زمان ازدواج زوجین، اگر مرد توانایی تولید مثل نداشته باشد، زوجه می‌تواند برای جدایی خود اقدام کند زیرا مرد یکی از شروط 12 گانه را ندارد. زوج نباید تا 6 ماه مفقود‌الاثر بماند و باید بعد از ارسال اظهاریه‌ها به دادگاه مراجعه کند. زوج نباید بدون اجازه زوجه همسر دومی برای خود انتخاب کند.

اصلی‌ترین شروط ضمن عقد

علاوه بر شروط ضمن عقد که در بالا ذکر شده، بسیاری از زوجین در راستای جلوگیری از ناراحتی‌ها و مسائل آینده، شروط دیگری نیز تعیین می‌کنند. بعضی از این شروط جزء مهم‌ترین و اصلی‌ترین شروط زمان عقد به حساب می‌آیند. در ادامه شروط مهم ضمن عقد را که می‌توان به عقدنامه اضافه کرد، نام می‌بریم:

شرط تحصیل

در بیشتر مواقع زنان بعد از ازدواج باز هم به فکر ادامه تحصیل هستند. اما در بعضی مواقع مردان از اینکه سطح سواد همسرشان بالا رود یا به دلایلی دیگر با این ادامه تحصیل خانم خود موافقت نمی‌کنند. بنابراین زنان برای جلوگیری از مسائل پیش‌رو در عقدنامه خود شرط تحصیل نیز ذکر می‌کنند. در این صورت خانم می‌تواند بعد از ازدواج همچنان به تحصیل خود ادامه دهد.

شرط اشتغال

بعضی از زنان شاغل به شغل و حیطه کاری خود علاقه زیادی دارند، اما می‌ترسند بعد از ازدواج همسرشان با ادامه دادن شغل آنها مخالفت کند، در نتیجه در زمان ثبت عقد و نکاح محضری، شرط اشتغال را در عقدنامه ذکر می‌کنند. از آنجاییکه مردان برای تمام امور همسران خود تصمیم نهایی را می‌گیرند، خانم‌ها پیش از روبه‌رو شدن با مخالفت‌های زوج شرط اشتغال را از مرد طلب می‌کنند.

شرط وکالت خانم برای خروج از کشور

یکی دیگر از شروط مهمی که ضمن عقد باید مورد توجه زوجین قرار بگیرد، شرط وکالت خانم برای خروج از کشور است. در بعضی مواقع خانم به دلایل مختلفی قصد دارد از کشور خارج شود اما با مخالفت همسر خود روبه‌رو می‌شود.برای جلوگیری از چنین شرایطی، خانم در زمان امضا عقد و تکمیل سند عقدنامه خود، درخواست دریافت وکالتنامه برای خروج از کشور خواهد داشت. به عبارت دیگر زن با داشتن وکالت برای رفتن به خارج از کشور می‌تواند در هر زمانی و به هر دلیلی از کشور خارج شود و نیازی به اجازه همسر خود ندارد.

شرط تقسیم اموال

در صورتی که طلاق و جدایی به خواسته زوجه نباشد یا زوج رفتار درستی با زوجه نداشته باشد و رفتارهای نادرست زوج سبب جدایی شود، زوجه می‌تواند هنگام طلاق و جدایی نصف دارایی زوج را طلب کند. علاوه بر این مورد شرط تنصیف اموال نیز گاهی در عقدنامه‌ها ذکر می‌شود.طی شرط تنصیف اموال زوج هنگام جدایی از همسر خود باید اموالی را که طی دوره زناشویی به دست آورده است با زوجه تقسیم کند. این در حالی است که اموال زوجه برای خودش باقی می‌ماند. اما اموال زوج که در دوران زندگانی با زوجه کسب کرده، باید تقسیم شوند.

شرط حضانت فرزندان

حضانت فرزندان نیز یکی دیگر از مسائل مهم هنگام جدایی به حساب می‌آید. از این‌رو بعضی از زوجین هنگام عقد و ازدواج، شرط حضانت فرزندان را در شروط ضمن عقد خود ذکر می‌کنند. در حالت عادی حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر و بعد از آن نیز با پدر خواهد بود.همچنین اگر فرزندان بالغ شده باشند، خودشان می‌توانند انتخاب کنند که با کدام یک از والدین زندگی کنند. در ضمن نفع و حقوق فرزندان نیز توسط دادگاه تعیین می‌شود. اما در صورتی که طی شرط حضانت فرزندان، این حق به خانم داده شود، هنگام جدایی زن تحت هر شرایطی می‌تواند سرپرستی فرزند خود را بر عهده بگیرد.در نتیجه برای حضانت فرزند دیگر قوانین عادی پیاده نمی‌شود. حتی خود فرزند نیز نقش مهمی نخواهد داشت زیرا این حق از قبل به زن داده شده است. حضانت فرزندان نیز یکی از مسائل مهمی به حساب می‌آید که همیشه هنگام جدایی سبب اختلاف و ناراحتی است. اما با مشخص کردن این شرط تا حدودی از دردسرهای موقع طلاق کاسته می‌شود.

شرط حق طلاق

حق طلاق یا وکالت در طلاق یکی از حقوقی است که بعضی از زوج‌ها در اختیار همسر خود می‌گذارند. در واقع خانم با داشتن حق طلاق می‌تواند خیلی راحت و سریع برای جدایی خود اقدام کند. با داشتن وکالت در طلاق، لازم نیست مرد طی مراحل طلاق حضور داشته باشد. اما طلاق آنها چطور انجام می‌شود؟می‌توان گفت با داشتن حق طلاق زن می‌تواند به جای همسر خود وکیلی انتخاب کند. در ادامه وکیل به جای آقا طی مراحل طلاق حضور دارد. در پایان نیز زن می‌تواند بدون نیاز به مرد و با کمک وکیل طلاق توافقی از همسر خود جدا شود.اگر برای پیدا کردن وکیل مناسب مشکل دارید، می‌توانید از متخصصان و کارشناسان موسسه حقوقی دادنیک کمک بگیرید. این کارشناسان خیلی سریع به سوال شما پاسخ می‌دهند، همچنین با ارائه بهترین مشاوره‌ها در انتخاب وکیل خبره و مناسب به شما کمک خواهند کرد.

شرط تعیین مسکن

محل زندگی و اسکان نیز برای بعضی از خانواده‌ها بسیار مهم است. برای مثال بعضی از دختران دوست دارند، نزدیک پدر و مادر خود زندگی کنند. یا بعضی از زنانی که با مردانی که در شهر دیگر ساکن هستند، ازدواج می‌کنند، نمی‌خواهند هرگز در شهر همسر خود ماندگار شوند و مسکن داشته باشند.بدین‌ترتیب، بعضی از خانم‌ها هنگام عقد محضری خود، درخواست شرط تعیین مسکن دارند. با ذکر شدن این شرط، مرد نمی‌تواند زن را مجبور کند در شهری بماند که آن را دوست ندارد. در واقع خانم برای محل زندگی آنها تصمیم نهایی را می‌گیرد.

ویژگی‌های مهم شروط ضمن عقد

طی این راهنما ذکر کردیم که شروط ضمن عقد علاوه بر شروط 12 گانه قابل‌تغییر نیز هستند، از این‌رو شاید با خود فکر کنید هر شرطی را می‌توان در عقدنامه ذکر کرد. اما این‌طور نیست، به هر حال شروط ضمن عقد نیز باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد، بدین‌ترتیب نمی‌توان هر شرطی را درون سند ازدواج به عنوان شرط نکاح وارد کرد. در ادامه 4 مورد از ویژگی‌های اصلی این شروط را توضیح می‌دهیم:

•   مقدور: شرطی که در سند ازدواج ذکر می‌شود باید مقدور باشد یعنی بتوان آن را انجام داد. برای مثال اگر شرط گذاشته شود که زوج مرده‌ای را زنده کند، در این صورت شرط عقد باطل است زیرا امکان‌پذیر نخواهد بود.
•   سودمند: شرط ازدواج و عقد باید به نفع زوجین باشد. در واقع زوجین نمی‌توانند شرط بی‌فایده‌ای را بدون هیچ ‌هدفی در سند ازدواج خود ذکر کنند. برای مثال شرط کنیم که زوج از تهران تا کرج پیاده‌روی کند. این شرط هیچ تاثیر مثبتی برای روی زندگی زناشویی آنها نخواهد داشت. بنابراین شرطی بی‌فایده‌ای است.
•   مشروع: در نظر داشته باشید، هر شرطی را نمی‌توان در سند ازدواج ذکر کرد، برای مثال نمی‌توان شروطی که نامشروع یا مخالف عرف جامعه هستند را در عقدنامه نوشت. در صورتی که در سند ازدواج بنویسند اگر مرد تا تاریخ فلان، خانه مشخص‌شده‌ای را خریداری نکند، زوجه از او جدا می‌شود، این شرط به طور حتم نامشروع است و نمی‌توان آن را در عقدنامه قبول کرد.
•   هم‌سو بودن با قوانین ازدواج: شروط ازدواج و عقد باید با ازدواج زوجین هم‌سو باشد. در واقع نمی‌توان شرطی تعیین کرد که مخالف با قوانین ازدواج و زندگی زناشویی است. برای مثال اگر شرط شود که بین زوجین رابطه زناشویی برقرار نشود، این شرط به طور کامل با ذات عقد و ازدواج در تناقض است بنابراین قابل‌قبول نخواهد بود.

ابطال شروط ضمن عقد

شروط ضمن عقد همیشه قابل‌قبول نیستند، در واقع با توجه به ویژگی‌های شروط ضمن عقد می‌توان گفت این شروط قابل‌قبول هستند یا سبب ابطال عقد می‌شوند. همان‌طور که در بخش قبلی ذکر کردیم اگر شروط زمان عقد و نکاح نامقدور، بی‌فایده، نامشروع، یا مخالف با ذات عقد باشند، به طور حتم باطل خواهند بود.در ضمن بعضی از شروط زمان عقد علاوه‌بر اینکه در سند ازدواج ذکر نمی‌شوند بلکه سبب ابطال عقد نیز می‌شوند. برای مثال اگر شرطی مخالف ذات عقد باشد و رابطه زناشویی بین زوجین را منع کند، در این صورت نه تنها شروط ضمن عقد باطل است بلکه خطبه عقد جاری‌شده نیز باطل خواهد بود.

شروط توافقی ضمن عقد

پیش از این نیز گفتیم در زمان عقد و ازدواج شروطی وجود دارند که به صورت عمومی برای همه زوجین مورد نظر قرار می‌گیرند. در مقابل نیز شروط دیگری وجود دارند که زوجین خودشان برای آرامش بیشتر زندگی خود آنها را تعیین می‌کنند. گذشته از این نوع شروط، بعضی از شروط را نیز زوجین به صورت توافقی به ثبت می‌رسانند. برای مثال حضانت فرزندان یا حق وکالت خانم برای خارج از کشور، جزء شروط توافقی ضمن عقد به حساب می‌آیند. به عبارت دیگر زن و شوهر با یکدیگر به توافق می‌رسند که این شروط در عقد نامه آنها ذکر شود و مرد به آنها عمل کند. همان‌طور که از نام این شروط مشخص است، شروط توافقی ضمن عقد به معنای شروطی است که زن و مرد به صورت توافقی آن را می‌پذیرند.

خانم با کدام شروط ضمن عقد، حق طلاق می‌گیرد؟

در صورتی که مرد به یکی از شروط 12 گانه ذکر شده در سند ازدواج پایبند نباشد، زن می‌تواند برای جدایی از همسر خود اقدام کند. اما برای دریافت حق طلاق، زن باید به صورت جداگانه در بخش شرایط ضمن عقد یا عقد خارج از لازم به حق طلاق خود اشاره کرده باشد.تنها در صورتی که شرطی در بخش شرایط ضمن نوشته باشند، زن می‌تواند حق طلاق دریافت کند. اگر زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر دهد، زن در واقع دارای حق طلاق خواهد بود. بنابراین هنگام جدایی خانم می‌تواند با این شرط ذکر شده به دادگاه مراجعه کند و با کمک وکالت بلاعزل خود برای جدایی دست به کار شود.

نقش وکیل در تعیین شروط ضمن عقد

عقد، ازدواج، و طلاق همیشه به حضور وکیل نیاز دارند. البته بدون حضور وکیل نیز امکان‌پذیر است اما به طور کلی برای بهتر و سریع‌تر انجام شدن کارها، باید از کمک وکلا استفاده کرد. شاید بدون وکیل نیز بتوانید شروط ضمن عقد خود را جوری مشخص کنید که به طور کامل نفع شما در آن وجود داشته باشد.در نظر داشته باشید، وکلا اطلاعات کافی در  مورد شروط ازدواج در دسترس دارند، بنابراین با انتخاب یک وکیل خبره می‌توانید روند سند و عقدنامه را پیش ببرید. فراموش نکنید متخصصان حرفه‌ای موسسه دادنیک می‌توانند در انتخاب وکیل مورد نظر به شما کمک کنند. در صورت وجود هرگونه پرسش همین‌حالا می‌توانید به صورت آنلاین با آنها صحبت کنید.

دلیل اهمیت و کاربرد شروط ضمن عقد

ازدواج تنها به معنای شروع زندگی در زیر یک سقف نیست، در واقع زن و شوهر برای زندگی مشترک و دائمی خود باید واجد شرایط باشند. در واقع تعهدات اصلی و فرعی در این بین وجود دارد که زن و مرد باید به این تعهدات توجه کنند. برای مثال شروط مربوط به مسکن یا تقسیم اموال جزء شروط فرعی عقد خواهند بود.شرط مربوط به سلامت بودن مرد نیز یکی از شروط اصلی و مهم ضمن عقد است. در قدیم زوجین برای رسیدن به هدف خود باید به صورت حضوری در دادگاه‌ها حضور پیدا می‌کردند. اما در حال حاضر شروط 12 گانه به قدری کامل است که زوجین می‌توانند خیلی سریع تکلیف زندگی خود را مشخص کنند.با مراجعه به دفترخانه می‌توان شروط فرعی را به عقدنامه اضافه کرد. با وجود این شروط و مشخص بودن قوانین مربوط به ازدواج، تمامی مسائل بدون دغدغه و دردسر پیش می‌رود. همچنین زوج با امضای عقدنامه و قبول شروط آن، سند ازدواج را به طور کامل قبول می‌کند.بنابراین اهمیت این شروط به بهترشدن و باکیفیت شدن زندگی زناشویی آنها کمک می‌کند. همچنین با وجود این شروط، از دعواها و مشاجرات آینده نیز جلوگیری می‌شود زیرا پیش از روبه‌رو شدن با مشکل مورد نظر آنها شروط خاصی را تعیین کرده‌اند.

ضمانت اجرایی شروط ضمن عقد

ضمانت اجرایی شروط ضمن عقد به نوع شرط تصویب شده بستگی دارد. برای درک بهتر از ضمانت اجرایی این شروط، قالب‌های شروط ازدواج را برای شما شرح می‌دهیم:

•   شرط صفت: اگر زوج یا زوجه شرط وجود صفت خاصی را در طرف مقابل خود ذکر کند به این شروط شرط صفت گفته می‌شود. برای مثال اگر زوجه در عقدنامه دکتر بودن زوج را طلب کند، مرد باید دکتر شود در غیر این صورت زن می‌تواند ازدواج خود را فسخ کند.
•   شرط نتیجه: زوجین باید شرایطی برای طلاق یا جدایی تعیین کنند. برای مثال هنگام جدایی حضور یک وکیل الزامی باشد، در این صورت نیز ضمانت اجرای شروط ازدواج بهتر انجام می‌شود.
•   شرط فعل: فعل به معنای انجام کار است، بنابراین زوج یا زوجه طرف مقابل خود را به انجام کار مشخصی موظف داند. در این صورت شرط فعل تعیین شده است، پس فرد مورد نظر می‌تواند در صورت تخلف از آن فعل، برای جدایی خود اقدام کند. البته که هر شرطی را نمی‌توان به عنوان شرط فعل یادداشت کرد.

در صورتی که شروط ازدواج ویژگی‌های ذکر شده در بخش بالا را داشته باشد و یکی از 3 شرط نتیجه، صفت، و فعل حساب شود، به طور حتم اجرای این شروط با ضمانت همراه خواهد بود.