تحریر ترکه چیست؟ مراحل و شرایط تحریر ترکه

تحریر ترکه یعنی ثبت و نگارش قانونی اموال، دارایی‌ها، بدهی و دیون یک متوفی به منظور تقسیم ماترک میان وراث او. تحریر ترکه با مشخص کردن این موارد اختلاف میان وراث بر سر اموال متوفی را پایان می‌دهد. موسسه حقوقی دادنیک با مشاوره رایگان تلفنی و واتساپی درباره پرونده‌های تحریر ترکه همراه شما خواهد بود.

تحریر ترکه به چه معناست؟

ترکه شامل تمامی اموال و دارایی‌ها و همینطور دیون و بدهی‌های یک فرد پس از فوت اوست. ترکه یا ماترک پس از فوت شخص به بازماندگان او به ارث می‌رسد. اما تحریر ترکه چیست؟‌ تحریر ترکه یعنی بصورت قانونی و برای پیشگیری از بروز اختلاف میان وراث در تقسیم ترکه، تمامی اموال منقول و غیرمنقول، دارایی‌ها، دیون و بدهی‌های فرد نگاشته شود.

پیش از پرداختن به نکات مهم درمورد تحریر ترکه،‌ ضروری‌ست که ویژگی‌های قانونی ترکه یا ماترک را نیز شرح دهیم.

ترکه چیست؟

ماحصل مادی حیات یک فرد اموال و دارایی‌هایی و البته بدهی‌هایی است که پس از مرگ او برای وراث به جا می‌ماند. درواقع ترکه تنها مال و اموال فرد نبوده و بدهی‌های یک فرد فوت شده نیز در قالب ترکه برای بازماندگان او به جا می‌ماند.

پس ترکه از لحاظ حقوقی دو بخش مهم دارد: بخش مثبت ترکه و بخش منفی آن. بخش مثبت شامل مال و اموال منقول و غیرمنقول و همینطور مطالبات فرد فوت شده و بخش منفی شامل بدهی‌های فرد و تعهدات مالی پرداخت نشده‌ی اوست.

نکته مهم بعدی درباره ترکه، قهری بودن آن از نظر حقوقی است. قهری بودن یعنی ترکه پس از فوت فرد بلافاصله به فرد متوفی منتقل می‌شود اما وراث می‌توانند این ارث را مطلقا بپذیرند، مطلقا رد کنند و یا با شرط تحریر ترکه قبول کنند. اینجاست که مساله تحریر ترکه پیش از تقسیم آن به میان می‌آید.

پذیرش مطلق و رد مطلق یعنی این ارث را با هر دو بخش مثبت و منفی آن بصورت یکجا پذیرفته یا رد کنند. اما در قبول مشروط ترکه وراث پس از تحریر ترکه و مشخص شدن جزء مثبت و منفی آن، تصمیم به قبول یا رد آن می‌گیرند.

تحریر ترکه چه زمانی الزامی است؟

همانطور که گفتیم تحریر ترکه بصورت قانونی تمامی دارایی‌ها و اموال منقول و غیرمنقول، مطالبات و بدهی‌های فرد متوفی را به صورت کتبی ثبت می‌کند. پیش از اینکه سراغ مراحل و مدارک لازم برای تحریر ترکه برویم ذکر یک نکته درمورد این موضوع قانونی اهمیت دارد. تحریر ترکه در مواردی الزامی بوده و اشخاصی که قانونا اجازه‌ی ثبت دادخواست تحریر ترکه دارند بایستی این کار را انجام دهند:

1. هنگامی که بین وراث فرد محجور و یا غایبی وجود داشته باشد تحریر ترکه الزامی‌ست.
2. زمانی که برخی وراث ترکه را قبول و برخی آن را رد کنند.
3. هرگاه متوفی یک تبعه خارجی باشد.

چه اشخاصی می توانند در خواست تحریر ترکه کنند؟

برای تحریر ترکه افرادی که واجد شرایط هستند می‌توانند دادخواستی را به دادگاه ارسال کنند. اما چه کسانی برای تحریر ترکه صاحب صلاحیت هستند؟ این افراد شامل:

1. وراث و نمایندگان قانونی آن‌ها
2. وصی اداره اموال متوفی، کسی که متوفی در وصیت‌نامه وی را وصی خود معرفی کرده باشد.
3. درصورتی که بین وراث فرد غایب یا مفقودالاثری وجود داشته باشد، امین فرد غایب می‌تواند نسبت به دادخواست تحریر ترکه اقدام نماید.
4. اگر فرد محجور (صغیر یا ناتوان) در میان وراث وجود داشته باشد، قیّم وی امکان ثبت دادخواست تحریر ماترک را دارد.

درصورتی که شرایط الزامی تحریر ترکه وجود داشته باشد، اشخاص بالا می‌توانند با طی مراحلی که در ادامه خواهیم گفت نسبت به تحریر ترکه اقدام کنند.

مراحل تحریر ترکه

روند قانونی تحریر ترکه با ثبت دادخواست تحریر ترکه در دفاتر خدمات قضایی شروع می‌شود. هریک از وراث یا نمایندگان قانونی آن‌ها و سایر اشخاصی که در قسمت قبلی عنوان کردیم می‌توانند این دادخواست را تنظیم و برای دادرسی به دادسرا ارسال کنند.

پس از دریافت دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی طی یک تا سه ماه آگهی‌هایی را در روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر خواهد کرد تا بستانکاران و یا مدیونین به متوفی از روز و ساعت دادگاه تحریر ترکه مطلع شده و در صورت لزوم در این جلسه حضور داشته باشند.

سپس یک بازرس از طرف دادگاه برای ثبت صورت حساب دارایی‌ها و بدهی‌ها مشخص شده و روند ثبت طی می‌شود. از جمله مواردی که در این صورتحساب درج می‌شود شامل‌:

• دارایی‌های منقول با ثبت ارزش نقدی آن‌ها.
• لیست کامل طلا، نقره و وسایل گران‌بهای فرد متوفی بهمراه خصوصیات آن‌ها همچون وزن و عیار.
• میزان نقدینگی فرد متوفی و نوع آن (ریالی و ارزی).
• اوراق بهادار و ارزش دقیق آن‌ها.
• رقبات غیرمنقول بهمراه نام آن‌ها.
• اسناد فرد متوفی با توضیح خصوصیات آن‌ها

در نهایت با ثبت اجزاء مثبت و منفی ترکه، حکم تحریر ترکه صادر شده و تمامی اموال و دیون فرد متوفی کتباً و قانونا برای اطلاع وراث و مراجع قانونی آماده می‌شود. در برگه دادخواست تحریر ترکه این موارد باید ذکر شوند:

• نام و مشخصات فرد متصدی و تنظیم‌کننده‌ی تحریر ترکه
• نام مشخصات افراد احضار شده به دادگاه
• نام و مشخصات حاضر در دادگاه
• آدرس محل ثبت تحریر ترکه
• اظهارات افراد در رابطه با بدهی‌ها و دارایی‌های متوفی
• نام و مشخصات فرد/افرادی که اموال و اسناد متوفی به وی واگذار شده

مدارک لازم برای تحریر ترکه

درصورتی که قصد دارید مراحل بالا برای تحریر ترکه را طی کنید نسبت به جمع‌آوری مدارک زیر اقدام کنید:

• شناسنامه و گواهی فوت متوفی.
• استشهادیه محضری
• رسید گواهی مالیات بر ارث
• کپی برابر اصل شناسنامه تمامی وراث

تقسیم ترکه

تمامی اقداماتی که برای تحریر ترکه صورت می‌گیرد در نهایت با هدف تقسیم ترکه انجام می‌شود. یعنی وراث برای مالکیت ترکه ابتدا نسبت به تحریر ترکه اقدام کرده و پس از ادای دیون و بدهی‌های متوفی (جزء منفی ماترک) می‌توانند تقسیم ترکه کنند.

تقسیم ترکه اما چندان کار ساده‌ای نیست. درصورتی که وراث بتوانند بصورت توافقی و تراضی اموال ماترک را میان خود تقسیم کنند این کار به راحتی انجام خواهد گرفت.

اما درصورتی که در تقسیم ترکه عدم تراضی وجود داشته باشد وراث بایستی به کمک یک وکیل انحصار وراثت، گواهی انحصار وراثت دریافت کرده و دادخواستی را برای تقسیم ترکه از شورای حل اختلاف تنظیم کنند.

جمع بندی

پیشنهاد می‌کنیم پیش از اقدام به ثبت دادخواست درباره قانون جدید تقسیم ترکه مطالعه کنید. حضور یک وکیل متعهد در زمینه تقسیم ترکه، فرآیند فرسایشی پیگیری مطالبات را بسیار آسان‌ می‌کند. هزینه وکیل برای تقسیم ترکه با توجه به سابقه‌ی فعالیتی وی و پیچیدگی پرونده شما مشخص می‌شود. برای اطلاع از هزینه و قبول پرونده تقسیم ترکه توسط کارشناسان دادنیک می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی ما مشاوره رایگان دریافت کنید.

سوالات متداول