براساس قانون، پدر و مادر از فرزند فوت شدهی خود ارث میبرند. با توجه به شرط وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی این سهمالارث متفاوت خواهد بود. اگر متوفی فرزندی نداشته باشد سهم مادر یک سوم و سهم پدر دو سوم از ارث خواهد بود. اگر متوفی دارای فرزند باشد یک ششم از ماترک را به ارث خواهند برد. درصورت وجود همسر (زوج یا زوجه) پس از تقسیم ارث با توجه به سهم همسر و فرزندان، مابقی میان وراث به نسبت سهمشان تقسیم میشود.
در این مقاله از موسسه حقوقی دادنیک تمامی شرایط ارث فرزند فوت شده قبل از مادر را بررسی کرده و احتمالات مختلف را تشریح کردهایم. درصورتی که نیاز به مشاورهی تخصصی در رابطه با تقسیم ارث و انحصار وراثت دارید، کارشناسان ما بصورت تلفنی و واتساپی راهنمای شما خواهند بود.
تقسیم ترکه فرزند فوت شده
معمولا زمانی که صحبت از انحصار وراثت میشود، ارث بردن فرزند از ترکه والدین به ذهن میآید. اما گاهی با فوت فرزند پیش از پدر و مادرش و تقسیم ارث میان ورثهی متوفی مواجه میشویم. قانون شرعی حاکم بر قوانین جمهوری اسلامی به منظور احقاق حقوق افراد، مشخصا درمورد فوت هر فرد با توجه به طبقات ارث -یعنی ارتباط سببی و نسبی وراث با متوفی- کسانی که سهمالارث برده و میزان سهمالارث هر فرد را تعیین میکند.
پس از فوت شخص، یک یا هردوی والدین وی ممکن است در قید حیات باشند. بعلاوه ممکن است فرد دارای فرزند و همسر یا بدون همسر و فرزند باشد. در ادامهی این مقاله، قانون تقسیم ترکه با شرط حیات والدین را بررسی و تشریح میکنیم.

برای بررسی ارث فرزند فوت شده قبل از مادر بایستی وراث متوفی را مشخص کنیم. در صورت وجود این فرض، فرد فوت شده ممکن است وراث دیگری از جمله حالاتی که در ذیل قید کردیم داشته باشد:
- پدر و یا مادر فرد فوت شده در قید حیات باشد و شخص فرزندی نداشته باشد
- پدر و یا مادر فرد فوت شده در قید حیات باشد و شخص دارای فرزند یا فرزندانی باشد
- پدر و یا مادر فرد فوت شده در قید حیات بوده و شخص متوفی دارای همسر و فرزندان در قید حیات باشد.
تقسیم ارث فرزند فوت شده، بدون همسر و فرزند
فرض اولی که در نظر میگیریم در قید حیات بودن پدر و یا مادر متوفی در حالی است که وی همسر و فرزندی نداشته باشد. در صورتی که یکی از پدر و مادر یا هر دو در قید حیات باشند، مادر یک سوم از ترکه و پدر دو سوم از ترکه را به ارث خواهد برد.
بر اساس ماده ۹۰۶ قانون مدنی، اگر یکی از والدین در قید حیات باشد، تمام ترکه از فرزند فوت شده را به ارث میبرد.

تقسیم ارث فرزند با وجود والدین و فرزندان
قانون در خصوص تقسیم ارث با وجود همزمان والدین و فرزندان، با توجه به جنسیت و تعدد فرزندان جزییات متفاوتی دارد. مادههای ۹۰۸ و ۹۰۹ قانون مدنی این موضوع را اینطور تعیین کرده است:
- وراث پدر و مادر متوفی به همراه یک دختر. در این صورت هریک از پدر و مادر متوفی یک ششم از ترکه و تک فرزند دختر نیمی از ترکه را به ارث میبرد. مابقی میان وراث به نسبت سهامشان تقسیم میشود.
- وراث پدر و مادر متوفی و چند دختر. با این شرط نیز پدر و مادر متوفی یک ششم از ماترک و دو سوم از ترکه میان فرزندان دختر به تساوی تقسیم میشود. مابقی نیز به نسبت سهام میان وراث تقسیم میشود.
- وراث پدر و مادر متوفی و یک یا چند فرزند پسر. با این شرط پدر و مادر یک ششم از ارثیه و فرزندان پسر به نسبت مساوی مابقی ترکه را به ارث خواهند برد.
تقسیم ارث با شرط وجود همسر و والدین
در طبقات ارث، همسر (زوج یا زوجه) جزو وراث سببی بحساب میآید که به واسطهی یک عقد با فرد متوفی ارتباط ایجاد کرده است. طبق قانون و ماده ۹۱۳ قانون مدنی جمهوری اسلامی:
- سهمالارث زوج از زوجهی متوفی درصورت عدم وجود فرزند، نیمی از ترکه و در صورت وجود فرزند یک چهارم ترکه است.
- سهمالارث زوجه از زوج متوفی در صورت عدم وجود فرزند یک چهارم ترکه و در صورت وجود فرزند یک هشتم از ترکه است.
پس از تقسیم این سهمالارث مابقی ترکه میان وراث به نسبت سهمشان تقسیم خواهد شد.
طبق قانون جدید تقسیم ترکه بر پایهی شرع اسلام، والدین در طبقه اول از طبقات ارث بوده و براساس آنچه که گفتیم از فرزند فوت شدهی خود ارث میبرند.
این ارث البته شامل بدهیها و دیون او نیز میشود. پس از اینکه با کمک یک وکیل انحصار وراثت نسبت به تحریر ترکه اقدام شد، با توجه به مادههای قانون مدنی مشخص شده، سهمالارث والدین از فرزند فوت شده مشخص میشود.
جمع بندی
همانطور که دیدید، در این مطلب توضیح دادیم که ارث فرزند فوت شده قبل از والدین چگونه است و تقسیم ترکه فرزند فوت شده قبل از مادر را توضیح دادیم. شما میتوانید با مراجعه به بلاگ موسسه حقوقی دادنیک درباره انحصار وراثت و تقسیم ارث مقالات زیر را نیز مطالعه کنید.
همچنین برای مشاوره در خصوص انحصار وراثت و یا انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور میتوانید با کارشناسان حقوقی دادنیک و یا وکیل انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور در ارتباط باشید.
سوالات متداول
تقسیم ارث فرزند فوت شده با وراث فقط پدر و مادر چگونه است؟
درصورتی که وراث فرد فوت شده فقط پدر و مادر او باشند، اگر هردو در قید حیات باشند مادر یک سوم از ارث و پدر دو سوم از ارث و اگر فقط یکی از آنها در قید حیات باشند تمامی ماترک سهمالارث وی خواهد بود.
تقسیم ارث درصورتی که وراث متوفی پدر و مادر و فرزندان او باشند چگونه است؟
درصورتی که متوفی دارای فرزند و پدر و مادر در قید حیات باشد، پدر و یا مادر یک ششم از ارث بوده و مابقی با توجه به تعداد و جنسیت فرزند(ان) متوفی میان آنها تقسیم میشود. جزییات سهمالارث فرزندان در مجله دادنیک تشریح شده است.
دادنیک چیست؟
دادنیک یک موسسه حقوقی است که خدمات حقوقی خانواده مانند انواع طلاق، انحصار وراثت، خدمات مربوط به کنسولگری و… را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه میدهد.
آیا امکان برگزار جلسه آنلاین با وکیل وجود دارد؟
بله. در صورتی که در شهر و یا کشورهای دیگر سکونت دارید و یا به دلیل مشغله کاری امکان حضور در دفتر را ندارید، میتوانید جهت تنظیم جلسه آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، به واتساپ دادنیک پیام دهید.
چگونه به دادنیک اعتماد کنیم؟
وکلای موسسه دادنیک (یا همکاران ما در موسسه دادنیک) وکیل پایه یک دادگستری هستند و دارای پروانه وکالت فعال در کانون وکلا میباشند. ضمن اینکه قرارداد فی مابین موکل و وکلای دادنیک در سامانه ثنا که متعلق به قوه قضاییه است، تنظیم و ثبت میشود. که قابل پیگیری توسط وکیل و موکل میباشد.
دفتر مرکزی دادنیک کجاست؟
دفتر مرکزی دادنیک در تهران، سعادت آباد، بلوار دریا، شکوفان دوم، بهاران یکم، پلاک 10، واحد 5 واقع شده است.