تشکیلات دیوان عدالت اداری چیست؟

تشکیلات دیوان عدالت اداری ساختار اداری مشخصی دارد که به واسطه آن افراد می‌توانند اعتراضات خود را نسبت به مقررات، تصمیمات و عملکرد سازمان‌های دولتی و خصوصی یا کارکنان آن‌ها مطرح و پیگیری کنند. فعالیت دیوان عدالت اداری بر مبنای قوانینی است که بیشتر از 60 سال پیش برای اولین بار تدوین شدند و آخرین نسخه آن مربوط به سال 1401 است.

در این مقاله از بلاگ مؤسسه حقوقی دادنیک، شما را با ساختار و تشکیلات دیوان عدالت اداری آشنا خواهیم کرد. شما برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با وکلای کاربلد مؤسسه حقوقی دادنیک در تماس باشید.

ساختار و تشکیلات دیوان اداری

ساختار و تشکیلات دیوان عدالت اداری به گونه ای طراحی شده که به واسطه آن مردم می‌توانند نسبت به مقررات، تصمیمات و عملکرد سازمان‌های دولتی و خصوصی مختلف شکایت کنند. حدود اختیارات دیوان عدالت اداری به نحوی است که فرآیند شکایت در دیوان عدالت اداری و رسیدگی به پرونده توسط افراد مختلفی در سطوح سازمانی متفاوت پیگیری می‌شود. در ادامه به این سلسله مراتب سازمانی در دیوان عدالت اداری خواهیم پرداخت.

شعب دیوان عدالت اداری

اولین سطح از تشکیلات دیوان عدالت اداری شعب دیوان عدالت اداری هستند که مراحل رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری در آنها انجام می‌شود. جالب است بدانید که شعب دیوان عدالت اداری در دو گروه شعب بدوی و شعب تجدید نظر قرار می‌گیرند.

شکایت در دیوان عدالت در شعب بدوی بررسی می‌شود. اما تجدیدنظرخواهی در دیوان عدالت اداری در شعب تجدید نظر پیگیری خواهد شد. طبق ماده 3 قانون دیوان عدالت اداری هر شعبه بدوی دیوان عدالت اداری یک رئیس یا دادرس علی‌ البدل داشته و هر شعبه تجدید نظر از یک رئیس و دو مستشار تشکیل می‌شود.

دفتر اداری دیوان عدالت اداری

بر اساس ویرایش قانون دیوان عدالت اداری در سال 1392، دفاتر اداری دیوان عدالت در سطح دوم تشکیلات دیوان عدالت اداری قرار گرفته اند. برای اینکه مردم راحت تر با دیوان عدالت ارتباط داشته باشند، این دفاتر در مراکز استان‌ها نیز قرار دارند. این دفاتر وظیفه دارند که مراجعان را راهنمایی و ارشاد کنند.

افراد نیز با توجه به نمونه دادخواست دیوان عدالت اداری و با راهنمایی کارکنان دفاتر می‌توانند دادخواست و شکایات خود را در سامانه ساجد ثبت کنند. ناگفته نماند که وکیل دیوان عدالت اداری می‌تواند شاکیان را در این فرآیند راهنمایی کند. علاوه بر این ابلاغ نسخه دوم شکایت‌ها و آرای دیوان به همراه انجام دستورات واحد اجرای احکام بر عهده دفاتر اداری دیوان عدالت اداری است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

بر اساس ماده 8 قانون دیوان عدالت اداری، هیأت عمومی دیوان با مشارکت حداقل دو سوم قضات دیوان به ریاست رئیس دیوان و یا معاون قضایی او تشکیل می‌شود و ملاک صدور رأی، نظر بیشتر حضار است.

وظایف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری عبارتند از:

• رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم به نسبت به مقررات، تصمیمات و عملکرد سازمان‌های دولتی و خصوصی مختلف
• صدور رأی وحدت رویه در موارد مشابهی هنگام صدور آرای متعارض از شعب دیوان
• صدور رأی ایجاد رویه هنگام صدور آرای مشابه متعدد از شعب دیوان

هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری

همانطور که می‌دانید در مهلت اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری، افراد می‌توانند اعتراض خود را به ثبت برسانند. هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری متشکل از 15 قاضی دیوان عدالت اداری است که امور مطابق با قانون در صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری است، با حضور دو سوم هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری بررسی می‌شوند.

قانون دیوان عدالت اداری جدید

قانون دیوان عدالت اداری برای اولین بار در سال 1360 به تصویب رسید و بارها مورد اصلاح قرار گرفت. آخرین اصلاحیه نیز در جلسه‌ علنی مجلس شورای اسلامی 05/11/1401 با 66 ماده مجزا تصویب شد، به نحوی که موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد.

واحد اجرای احکام دیوان عدالت اداری

پس از آنکه شکایت در دیوان عدالت اداری مورد بررسی قرار گرفت، آرای قضات برای اجرا به واحد اجرای احکام ارسال می‌شود. این واحد از تعداد کافی دادرس اجرای احکام، مدیر دفتر و کارمند تشکیل شده است. مدت زمان اجرای احکام در دیوان عدالت اداری 1 ماه است.

اگر حکم در طی یک ماه تعیین شده به اجرا در نیاید، واحد اجرای احکام این موضوع را به شعب دیوان اطلاع می‌دهد. بعد از بررسی در دادگاهی فوری، رأی برای اجرا، مجدداً به واحد اجرای احکام دیوان عدالت ارسال می‌شود.

در این مطلب از مؤسسه حقوقی دادنیک اشاره کردیم که شکایت در دیوان عدالت اداری با توجه به ساختار این دیوان به صورت مشخصی مورد پیگیری قرار می‌گیرد. از آنجایی که وکیل می‌تواند کار رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری را به طول کار بر عهده بگیرد، شما می‌توانید از وکلای با تجربه و کاربلد مؤسسه حقوقی دادنیک کار خود را به انجام برسانید.

سؤالات متداول