آن‌طور که در قانون مجازات اسلامی تصریح شده است، فردی که مورد ضرب و شتم قرار بگیرد می‌تواند نزد مراجع قضائی طرح شکایت کند و در صورت وجود شرایط تصریح شده در قانون، دیه دریافت کند. دادگاه کیفری با بررسی مدارک و مستندات مثل نظر پزشکی قانونی و شهادت شهود، رای مقتضی را صادر می‌کند و ممکن است ضارب را به زندان هم محکوم نماید.
به طور کلی هر نوع آسیب زدن به اعضای بدن دیگری که در قانون تعریف شده باشد، جزء ضرب و جرح است و مجازات دارد. پرونده‌های شکایت از ضارب معمولا به خاطر پیچیدگی و حساسیتی که دارند، کند پیش می‌روند و زمان صدور رای در آن‌ها بالا است.
برای دریافت مشاوره حقوقی در مورد پرونده ضرب و جرح همین حالا می‌توانید با کارشناسان ما ارتباط بگیرید.
ارکان جرم ضرب و جرح
برای آن‌که یک فعل یا ترک فعل به عنوان جرم تلقی شود، باید سه دارای سه رکن قانونی، مادی و معنوی باشد. در جرم ضرب و جرح این سه رکن به شرح زیرند:
1. رکن قانونی جرم ضرب و جرح
ماده 614 قانون مجازات به بیان جرم ضرب و جرح می‌پردازد. مطابق با این ماده:
« هرکس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضاء یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد، چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی علیه مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود».
2. رکن مادی ضرب و جرح
برای تحقق رکن مادی جرم ضرب و جرح باید سه شرط زیر وجود داشته باشد:
· فرد آسیب‌دیده حتما باید زنده مانده باشد – وگرنه جرم قتل خواهد بود -.
· صدمه وارد شده باید به صورت فعل مثبت باشد و مجرم حتما آسیبی به فرد دیگری وارد کرده باشد.
· وسیله ارتکاب جرم دارد که البته ممکن است شامل هر چیزی باشد.
3. رکن معنوی ضرب و جرح
عنصر معنوی جرم ضرب و جرح مشخص می‌کند که جرم عمدی است یا غیرعمدی. و این عنصر معنوی همان انگیزه و قصد قبلی مرتکب از انجام جرم است. یعنی مجرم با قصد صدمه زدن به فرد، اقدام به ضرب و جرح او می‌کند.
نحوه شکایت ضرب و جرح چگونه است؟
ضرب و جرح ماهیت کیفری دارد و در نتیجه به پرونده شکایت از ضارب در گام اول در دادسرا رسیدگی می‌شود. برای آن‌که شکایت شما به عنوان فرد آسیب‌دیده به دادسرا ارسال شود، دو راه پیش‌رو دارید:
راه اول این‌که به یکی از دفاتر خدمات قضائی رفته و آن‌جا به کمک یک مشاور حقوقی شکوائیه خود را به ثبت برسانید. شکوائیه شما از این طریق به دادسرای صالح ارسال می‌شود و قاضی دادسرا (بازپرس) مراحل مقدماتی رسیدگی را با همکاری متخصصین امر پیش می‌برد.
راه دوم هم این‌که با مرکز فوریت‌های پلیس (110) تماس گرفته یا حضوری به کلانتری محل وقوع جرم مراجعه کنید. در آن‌جا نزد پلیس می‌توانید صورت‌جلسه تنظیم کنید و گزارش ضرب و جرح را به ضابطین بدهید. آن‌ها خود پرونده را به دادسرای صالح ارسال می‌کنند.
بعد از آن‌که پرونده به دادسرا رفت، سرپرست دادسرا مدارک و مستندات پرونده را بررسی کرده و آن را به بازپرس یا یکی از دادیاران ارجاع می‌دهد. بدین ترتیب پرونده رسما در مراجع قضائی به جریان می‌افتد.
در مرحله بعد بازپرس (یا دادیار) طرفین را احضار می‌کند. شاکی توضیحات خود را ارائه می‌دهد و در صورتی که دلایلی بر انتساب جرم به متهم وجود داشت، قاضی پرونده از اون تحقیق به عمل می‌آورد. در آخر نیز قاضی اگر متهم را مجرم تشخیص نداد، قرار موقوفی یا منع تعقیب صادر می‌کند اما در صورتی که عمل مورد نظر قانونا جرم بوده و دلایل کافی نیز برای انتساب جرم مزبور به متهم وجود داشته باشد، قرار جلب به دادرسی متهم توسط صادر و سپس از سوی دادستان دادسرای مذکور کیفرخواست به دادگاه صالح ارسال می‌شود تا آن دادگاه بر اساس ادله موجود حکم دهد.
ادله و مستندات در پرونده ضرب و جرح
سوال این است که در پرونده‌های شکایت از ضارب به چه مواردی می‌توان به عنوان اسناد و مدارک ثابت‌کننده دعوی استناد کرد؟
جدای از بحث اقرار ضارب که به عنوان مهم‌ترین دلیل در اثبات شکایت خواهد بود، شهادت شهود می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد. شهودی که ماجرا را دیده‌اند و در صحنه درگیری حاضر بوده‌اند، می‌توانند ماجرا را شرح دهند.
جدای از آن، مواردی مثل گواهی پزشکی قانونی که نشان دهند متهم ضرباتی را به شاکی وارد کرده که باعث آسیب‌دیدگی وی شده است، می‌تواند به عنوان دلیلی مهم در پرونده محسوب شود. فیلم‌برداری از صحنه درگیری با دوربین مداربسته و موارد دیگری از این دست، همگی در زمره ادله و مستندات پرونده‌های ضرب و جرح هستند.
برای دریافت راهنمایی در زمینه ادله و مستندات جرم ضرب و جرح از طریق همین صفحه می‌توانید با وکلای ما در مجموعه دادنیک در ارتباط باشید.
مراجع صالح رسیدگی به شکایت از ضارب
پاسخ به این سوال به شکل بالقوه چالش‌های حقوقی زیادی دارد. از آن‌جایی که طرح دعوی در مرجع نامناسب می‌تواند روند دادرسی با اختلال روبه‌رو سازد، توصیه می‌کنیم که حتما از کمک وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید تا رسیدگی به پرونده در زمانی کوتاه‌تر به نتیجه برسد.
به طور اجمالی اما به یاد داشته باشید که در جرم ضرب و جرح، معمولا «دادسرای محل وقوع جرم» صلاحیت رسیدگی مقدماتی به شکایت را دارد. دادگاه صالح نیز از نوع دادگاه کیفری بوده و علی‌الاصول «دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم» که دادسرا نیز در معیت آن فعالیت می‌کند، صالح به رسیدگی به شکایت از ضارب است.
مدارک مورد نیاز برای طرح شکایت از ضارب
برای آن‌که به عنوان شاکی بتوانید از ضارب طرح شکایت کنید، باید مدارک زیر را به دادگاه ارائه دهید:
· مدارک هویتی و شناسایی شاکی
· مدارک شناسایی شهود (البته در عمل، خیلی از قضات در پرونده‌های کیفری در مرحله لایحه‌نویسی ذکر اسم و مشخصات شهود را لازم نمی‌ببیند)
· ثبت‌نام در سامانه ثنا و دریافت برگه ثبت‌نام
· نامه پزشک قانونی (گواهی پزشک معتمد پزشکی قانونی)
· تنظیم شکایتنامه قانونی مبتنی بر شکایت ضرب و جرح
· در صورتی که وکیل دارید، ارائه وکالت‌نامه معتبر
چه زمانی برای طرح شکایت جهت ضرب و جرح می توان اقدام کرد؟
آن‌طور که در ماده 106 قانون مجازات آمده، « هرگاه شاکی ظرف مدت یک سال از تاریخ آگاهی از وقوع جرم اقدام به طرح شکایت کیفری ننماید، حق شکایت کیفری وی ساقط می‌گردد». در نتیجه برای شکایت از ضرب و شتم حداکثر یک سال زمان دارید تا شکایت خود را در مراجع قضائی مطرح نمایید. البته این موضوع بیشتر جنبه تئوریک دارد و در عمل، ماجرا چیز دیگری است.
واقعیت آن است که در جرمی مثل جرم ضرب و جرح، احتمال آن‌که آثار جرم (مثل کبودی و شکستگی اعضاء بدن) زود از بین بروند، بسیار زیاد است. به همین خاطر مثلا اگر 10 ماه بعد از وقوع جرم به فکر شکایت و نامه پزشکی قانونی بیفتید، به احتمال بالا با مشکل روبه‌رو خواهید شد. از همین روست که توصیه می‌کنیم در صورت قرار گرفتن در معرض ضرب و جرح در اولین فرصت ممکن باید به پزشکی قانونی مراجعه نمود و گواهی مربوطه را دریافت کنید.
هزینه طرح شکایت از ضرب و جرح
طرح شکایت ضرب و جرح چندان پر هزینه نیست و شاکی تنها باید هزینه‌هایی اندک شامل هزینه شکوائیه، ثبت نام در سامانه ثنا، هزینه پزشکی قانونی و هزینه دادرسی پرداخت نماید.
هزینه وکیل دیه و سایر وکلایی که به شکل تخصصی در حوزه ضرب و جرح کار می‌کنند جدای از موارد بالاست و بسته به پیچیدگی‌های آن و همچنین وقتی که صرف آن می‌شود، متفاوت خواهد بود. در کل اما با توجه به آن‌که استفاده از وکیل متخصص شکایت از ضارب شانس موفقیت در این‌گونه پرونده‌ها به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد، توصیه می‌کنیم حتما از وکلای خبره کمک بگیرید.
جمع‌بندی
صدور رای در پرونده‌های شکایت از ضارب به ارائه مدارک و مستندات قانع‌کننده و همچنین دفاع شجاعانه و با علم و دانش نیاز دارد. از همین جهت است که در اکثر موارد بدون کمک گرفتن از وکیل کیفری نمی‌توان حقوق مورد نظر را در این‌گونه پرونده‌ها استیفا کرد.
همین حالا می‌توانید با وکلای کیفری دادنیک ارتباط بگیرید و صفر تا صد کار را با خیال راحت به ما بسپارید. وکلای ما تمامی مراحل را به جای شما انجام خواهند داد و هیچ نیازی به حضوری شما در مراحل تحقیق و دادگاه نیست. وکلای دادنیک با نگارش شکوائیه مناسب و دفاع قاطع در دادگاه، فرایند دادرسی را ساده کرده و نهایت تلاش خود را به کار خواهند بست تا رای دادگاه به نفع شما صادر شود.
سوالات متداول
مدت زمان رسیدگی به پرونده‌های ضرب و جرج چقدر است؟
در این مورد نمی‌توان مدت مشخصی را تعیین کرد، اما به طور معمول رسیدگی به پرونده‌های شکایت از ضارب طولانی‌تر از دیگر پرونده‌ها است. مطمئنا کمک گرفتن از یک وکیل خبره می‌تواند این مدت را کاهش دهد.
دیه ضرب و جرح چقدر است؟
تعیین دیه ضرب و جرح به نوع و میزان آسیب‌دیدگی و همچنین به محلی که ضربه خورده است بستگی دارد. در نتیجه نمی‌توان مبلغ دیه ضرب و جرح را قبل از بررسی دقیق پزشکی قانونی مشخص کرد.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
