شکایت از مهندس ناظر ساختمان

مهندس ناظر ساختمان، به‌عنوان یک فرد متخصص، وظایف و مسئولیت‌های مشخصی بر‌عهده دارد که در قوانین و مقررات مربوطه تعریف شده است. این فرد موظف است بر اجرای صحیح پروژه ساختمانی، مطابق با نقشه‌ها و استانداردهای فنی، نظارت کند. عدم آگاهی برخی مهندسان ناظر از تعهدات قانونی‌شان، می‌تواند عواقب جدی از جمله وارد آمدن خسارت به مالکان و سایر ذینفعان را به‌همراه داشته باشد.

در چنین مواردی، امکان طرح شکایت علیه مهندس ناظر از سوی افراد متضرر در مراجعی هم‌چون دادسرای عمومی، شورای انتظامی استان و مرجع تجدید نظر آرا وجود دارد. همچنین، لازم به ذکر است که برای فعالیت به‌عنوان مهندس ناظر، دریافت پروانه نظام مهندسی از وزارت راه و شهرسازی الزامی خواهد بود؛ چرا که این پروانه نشان‌دهنده صلاحیت فرد برای نظارت بر عملیات ساختمانی است. در ادامه، به بررسی نحوه شکایت از مهندس ناظر ساختمان می‌پردازیم.

دلایل رایج شکایت از مهندس ناظر

دلایل شکایت از مهندس ناظر ساختمان بسیار متنوع است و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عدم رعایت استانداردهای ساختمانی، تاخیر در اجرای پروژه و ایجاد خسارت به ساختمان یا افراد باشد. از جمله مهم‌ترین تخلفاتی که ممکن است منجر به طرح شکایت از مهندس ناظر شود به شرح زیر است: 

•  استفاده از مصالح نامرغوب
• اجرای نادرست سازه
•  عدم نظارت کافی بر اجرای کار و ایجاد خسارت به ساختمان
• تخلفاتی نظیر حذف پارکینگ
• عدم رعایت درز انقطاع
• نصب آسانسور غیر‌استاندارد 
• اجرای نامناسب اسکلت بتنی 

علاوه‌بر موارد ذکر شده، صدور گواهی پایان کار قبل از رفع کامل تخلفات ساختمانی و عدم رعایت موارد ایمنی در حین اجرای پروژه نیز از دیگر تخلفات رایج مهندسان ناظر است که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. به‌طور کلی، هرگونه کوتاهی یا سهل‌انگاری از سوی مهندس ناظر که منجر به بروز مشکل در ساختمان یا خسارت به افراد شود، می‌تواند دلیلی برای طرح شکایت باشد. بنابراین، انتخاب یک مهندس ناظر با تجربه و دارای صلاحیت حرفه‌ای، نقش بسیار مهمی در تضمین کیفیت ساخت و ساز و جلوگیری از بروز مشکلات بعدی دارد.

مراحل شکایت از مهندس ناظر ساختمان

اگر از عملکرد مهندس ناظر ساختمان خود ناراضی هستید و یا به‌دلیل سهل‌انگاری و تخلفات وی، با مشکلاتی در ساختمان خود روبرو شده‌اید، می‌توانید از طریق مراحل قانونی از وی شکایت کنید. در ادامه، گام‌به‌گام مراحل شکایت از مهندس ناظر ساختمان را برای شما شرح می‌دهیم:

جمع‌آوری مدارک

اولین قدم برای طرح شکایت، گردآوری تمامی مدارک مرتبط با پروژه ساختمانی است. این مدارک شامل قرارداد منعقد شده با مهندس ناظر، گزارش‌های کارشناسی از ایرادات ساختمانی (در صورت وجود)، عکس‌ها و فیلم‌هایی که به‌خوبی تخلفات را نشان می‌دهند، و هر مدرک دیگری که می‌تواند به اثبات ادعای شما کمک کند، می‌شود. همچنین، داشتن یک پرونده کامل و منظم از مدارک، شانس موفقیت شما را در پیگیری قانونی افزایش می‌دهد.

مشاوره با وکیل

قبل از هرگونه اقدام قانونی، توصیه می‌شود با یک وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور ساختمانی مشورت کنید؛ چرا که وکیل با تجربه می‌تواند به شما در ارزیابی دقیق وضعیت، شناخت حقوق قانونی‌تان و تنظیم صحیح شکایت‌نامه کمک کند. همچنین، وکیل می‌تواند شما را در طول مراحل دادرسی همراهی کرده و از حقوق‌تان دفاع کند.

تعیین مرجع صالح

انتخاب مرجع صالح برای رسیدگی به شکایت شما به نوع تخلفی که رخ داده بستگی دارد. به‌طور کلی، دو مرجع اصلی برای رسیدگی به شکایات از مهندسان ناظر وجود دارد:

• شورای انتظامی نظام مهندسی: این شورا وظیفه رسیدگی به تخلفات حرفه‌ای مهندسان را بر‌عهده دارد. اگر تخلف مهندس ناظر مربوط به عدم رعایت استانداردهای ساختمانی، استفاده از مصالح نامرغوب یا سایر تخلفات حرفه‌ای باشد، می‌توانید به شورای انتظامی نظام مهندسی شکایت کنید.
• دادسرای عمومی: در صورتی‌که تخلف مهندس ناظر منجر به بروز خسارات مالی یا جانی شده باشد، مثل ریزش ساختمان، آسیب به افراد و اموال، باید شکایت خود را در دادسرای عمومی طرح کنید. دادسرا می‌تواند به جرم مهندس ناظر رسیدگی کرده و مجازات قانونی را برای وی در نظر بگیرد.

تهیه شکایت‌نامه

شکایت‌نامه باید به‌صورت شفاف و دقیق تنظیم شود. در این سند باید تمامی جزئیات تخلفات مهندس ناظر، خساراتی که به شما وارد شده است و دلایل‌تان برای طرح شکایت به‌طور کامل تشریح شود. همچنین، بهتر است شکایت‌نامه را با کمک وکیل خود تنظیم کنید تا از لحاظ حقوقی کامل و قانونی باشد.

تقدیم شکایت

پس از تنظیم شکایت‌نامه، آن را به‌همراه تمامی مدارک جمع‌آوری شده به مرجع صالح (شورای انتظامی نظام مهندسی یا دادسرای عمومی) ارائه دهید. در این مرحله، ممکن است از شما خواسته شود هزینه دادرسی را نیز پرداخت کنید.

پیگیری پرونده

پس از ثبت شکایت، باید مراحل قانونی را طی کرده و پرونده خود را به‌طور مرتب پیگیری کنید. این امر ممکن است شامل حضور در جلسات دادرسی، ارائه توضیحات بیشتر و پاسخگویی به سوالات باشد. همچنین، پیگیری مستمر پرونده تضمین می‌کند که حقوق شما به درستی احقاق شود.

مراجع صالح طرح شکایت از مهندس ناظر ساختمان

برای طرح شکایت از مهندس ناظر ساختمان، دو مسیر اصلی وجود دارد. شکایت از این قبیل را می‌توان هم در مراجع اداری و هم در مراجع قضایی کشور پیگیری نمود.

دادسرای عمومی

در صورت وقوع جرمی نظیر تخریب ساختمان، خسارات جانی یا مالی ناشی از سهل‌انگاری، عدم رعایت استانداردها و تخلف از وظایف مهندس ناظر، دادسرای محل وقوع جرم، مرجع ذی‌صلاح جهت رسیدگی به شکایت از این مهندس محسوب می‌شود. پس از طرح شکایت، بازپرس دادسرا با انجام تحقیقات لازم و بررسی ادله، در صورت احراز ارتکاب جرم توسط مهندس ناظر، قرار جلب به دادرسی صادر می‌نماید.

این قرار به‌معنای ارجاع پرونده به دادگاه کیفری جهت رسیدگی و صدور حکم نهایی است. بدین ترتیب، چنانچه مهندس ناظر در انجام وظایف خود کوتاهی کرده و این امر منجر به وقوع جرم شده باشد، قابل تعقیب کیفری بوده و در صورت محکومیت، مجازات‌های قانونی متناسب با جرم ارتکابی در انتظار وی خواهد بود.

شورای انتظامی استان

مطابق قوانین نظام مهندسی و کنترل ساختمان، در مواردی‌ که شکایتی از مهندس ناظر ساختمان مطرح می‌شود و جنبه کیفری ندارد، شورای انتظامی استان به‌عنوان مرجع صالح برای رسیدگی به این پرونده تعیین شده است. این شورا مسئول رسیدگی به تخلفات حرفه‌ای، انضباطی و انتظامی مهندسان ناظر و سایر افرادی است که پروانه اشتغال دارند. تمامی افراد حقیقی و حقوقی نیز می‌توانند با ارائه شکایت کتبی همراه با مستندات کافی به دبیرخانه شورای انتظامی استان، نسبت به تخلفات مهندسان ناظر اقدام قانونی انجام دهند.

پس از ثبت شکایت، شورای انتظامی با بررسی دقیق مدارک و مستندات ارائه شده توسط شاکی، به موضوع رسیدگی می‌کند. این شورا متشکل از یک حقوقدان که توسط رییس دادگستری استان معرفی می‌شود و دو تا چهار مهندس است. پس از اتمام بررسی‌ها نیز، شورای انتظامی رای نهایی خود را صادر می‌کند. در‌واقع، این رای باید مستدل و مستند بوده و دلایل قانونی آن به‌طور کامل تشریح شود. همچنین، در رای صادر شده، نحوه اعتراض به رای، مرجع رسیدگی به اعتراض و مدت زمان قانونی برای اعتراض به‌طور واضح بیان می‌شود. لازم به‌ذکر است که عدم رعایت موارد قانونی در تنظیم شکایت، منجر به عدم رسیدگی شورای انتظامی به موضوع خواهد شد.

مرجع تجدید نظر آرا

مطابق ماده ۹۳ آیین نامه قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، کلیه آرای صادره از سوی شورای انتظامی قابل تجدید نظر بوده و مرجع رسیدگی به این اعتراضات، شورای انتظامی نظام مهندسی در سطح بالاتر است. این شورا که متشکل از پنج عضو است، با معرفی یک نفر از سوی قوه قضاییه و دو نفر از سوی هر یک از وزارت مسکن و شهرسازی و شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی تشکیل می‌گردد. 

تصمیم‌گیری در این شورا نیز با حضور حداقل سه نفر از اعضای آن امکان‌پذیر بوده و آرای صادره از سوی این مرجع نهایی و قطعی تلقی می‌گردد. بدین ترتیب، ساز و کاری قانونی برای بررسی مجدد تصمیمات شورای انتظامی در نظر گرفته شده تا از بروز هرگونه اشتباه قضایی و تضییع حقوق مهندسان جلوگیری شود.

مدارک مورد نیاز شکایت از مهندس ناظر ساختمان

برای طرح شکایت از مهندس ناظر ساختمان و پیگیری حقوق خود، لازم است تمامی مدارک و مستندات مرتبط با تخلفات صورت گرفته، از جمله قرارداد با مهندس ناظر، گزارش کارشناسی، تصاویر و هر مدرک دیگری که می‌تواند حقانیت شما را اثبات کند، جمع‌آوری و به‌دقت بررسی شود. این مدارک باید به‌همراه لایحه شکایت که به‌طور دقیق و روشن تخلفات صورت گرفته و خواسته‌های شما را بیان می‌کند، به مرجع صالح قضایی ارسال گردد.

در این زمینه، شورای انتظامی نظام مهندسی و دادگاه‌های عمومی از جمله مراجعی هستند که می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد. همچنین، توصیه می‌شود برای تنظیم لایحه شکایت و پیگیری قانونی پرونده، از مشاوره یک موسسه حقوقی معتبر هم‌چون دادنیک و یک وکیل پایه یک دادگستری با تجربه در زمینه ساختمان و قراردادهای عمرانی بهره‌مند شوید؛ چرا که وکیل می‌تواند با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی این نوع پرونده‌ها، بهترین راهکارها را برای احقاق حق شما ارائه دهد. در طول مراحل دادرسی نیز، قاضی و کارشناس دادگستری با بررسی دقیق مدارک و مستندات ارائه شده و همچنین، با استفاده از علم و تجربه خود، به صدور رای عادلانه کمک خواهند کرد.

زمان مورد نیاز شکایت از مهندس ناظر ساختمان

با توجه به افزایش روزافزون تخلفات در حوزه ساخت و ساز و عدم نظارت کافی مهندسین ناظر، متاسفانه شاهد حجم بالای پرونده‌های شکایت از این قبیل در محاکم قضایی و شوراهای انتظامی نظام مهندسی هستیم. پیچیدگی‌های فنی و حقوقی این پرونده‌ها، همراه با حجم بالای کار قضایی، باعث شده است که تعیین زمان دقیق برای رسیدگی و صدور حکم در اینگونه پرونده‌ها بسیار دشوار باشد.

عوامل متعددی از جمله نوع تخلف، میزان خسارت وارده، تعداد کارشناسی‌های مورد نیاز و پیچیدگی‌های حقوقی پرونده بر طول مدت رسیدگی تاثیرگذار هستند. به‌همین دلیل، حتی وکلای با تجربه نیز از ارائه یک زمان دقیق برای اتمام پرونده خودداری می‌کنند.

کلام آخر

دعاوی مرتبط با تخلفات ساختمانی و مهندسان ناظر، به‌دلیل پیچیدگی قوانین و مقررات ساختمانی و همچنین نیاز به ارائه مدارک فنی و حقوقی دقیق، اغلب با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند. بسیاری از افراد به‌دلیل عدم آشنایی کافی با روند قانونی و پیچیدگی‌های این نوع دعاوی، در پیگیری شکایت خود از مهندسان ناظر با شکست مواجه می‌شوند. عدم تنظیم صحیح دادخواست، ارائه ناقص مدارک و عدم پیگیری مستمر پرونده نیز از جمله دلایلی است که موجب عدم موفقیت در این دعاوی می‌شود.

بنابراین، برای افزایش شانس موفقیت در این نوع پرونده‌ها، توصیه می‌شود از همان ابتدا به وکلای متخصص در حوزه تخلفات ساختمانی مراجعه شود؛ چرا که این وکلا با دانش و تجربه خود می‌توانند در مراحل مختلف از جمله تنظیم دادخواست، جمع‌آوری مدارک، حضور در جلسات دادگاه و پیگیری اجرای حکم به بهترین نحو به موکلین خود کمک کنند.

سوالات متداول