تحریمهای بینالمللی اخیر، با ایجاد اختلال در تأمین مواد اولیه و تجهیزات دارویی، صنعت داروسازی کشور را با چالشهای جدی مواجه کرده است. کمبود داروهای ضروری، افزایش قیمتها و تغییرات در روشهای توزیع دارو، از جمله پیامدهای این تحریمها بوده که بهطور مستقیم بر عملکرد داروخانهها تاثیر گذاشته است.
با وجود بهبود نسبی شرایط در سالهای اخیر، همچنان مشکلات ناشی از تحریمها در صنعت دارو وجود دارد. در این شرایط، شکایت از داروخانه به دلایل مختلفی نظیر گرانفروشی، تحویل داروی تقلبی یا اشتباه و عدم ارائه خدمات مناسب، به موضوعی رایج تبدیل شده است.
برای شکایت از داروخانهها میتوان از سازمان غذا و دارو، سازمان نظام پزشکی و… اقدام کرد. در ادامه به بررسی کامل اینکه چگونه از داروخانه شکایت کنیم میپردازیم.
مراجع صالح شکایت از داروخانه
در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف در ارتباط با خرید دارو، توصیه میشود ابتدا تلاش شود تا این مسئله بهصورت دوستانه و مسالمتآمیز حل و فصل گردد. چنانچه تلاشهای اولیه نتیجهبخش نبود، میتوان با مراجعه به مراجع ذیصلاح و ارائه مدارک لازم، نسبت به طرح شکایت رسمی از داروخانه اقدام کرد. در ادامه به مراجع صالح شکایت از داروخانه اشاره شده است:

سازمان غذا و دارو
برای طرح شکایت از داروخانهها، یکی از راههای موثر مراجعه به سازمان غذا و دارو است. این سازمان بهمنظور تسهیل در روند رسیدگی به شکایات مردمی، سامانهای آنلاین در اختیار عموم قرار داده است. به این ترتیب، شهروندان میتوانند بدون نیاز به مراجعه حضوری، شکایت خود را ثبت و پیگیری کنند.
درواقع، با استفاده از این سامانه، شهروندان میتوانند در مورد تخلفات داروخانهها نظیر فروش داروهای تاریخ گذشته، گرانفروشی، عدم ارائه خدمات مناسب و سایر موارد مشابه، شکایت خود را مطرح نمایند. پس از ثبت شکایت نیز، سازمان غذا و دارو موظف است به شکایت مطروحه رسیدگی کرده و نتیجه را به شاکی اعلام نماید.
سازمان نظام پزشکی
سازمان نظام پزشکی یکی از مراجعی است که برای طرح شکایت از تخلفات داروخانهها میتوانید به آن مراجعه کنید. این سازمان با بررسی شکایات و اعمال قوانین مربوطه، به تخلفات اداری و انتظامی داروسازان رسیدگی میکند. در صورت اثبات تخلف، ممکن است برای داروساز متخلف، مجازاتهایی نظیر توبیخ، تعلیق موقت پروانه داروخانه یا حتی لغو دائم آن در نظر گرفته شود. بدین ترتیب، سازمان نظام پزشکی با نظارت بر عملکرد داروخانهها، به ارتقای سطح کیفیت خدمات دارویی کمک میکند.
سازمان تعزیرات حکومتی
شکایت از داروخانه ها از طریق سازمان تعزیرات حکومتی یکی از راههای پیگیری تخلفات این مراکز است. داروخانهها همچون سایر اصناف، ملزم به رعایت قوانین تعزیرات حکومتی هستند و در صورت تخلف، این سازمان به شکایات رسیدگی میکند.
یکی از رایجترین تخلفات داروخانهها، گرانفروشی دارو است که سازمان تعزیرات حکومتی موظف به رسیدگی به آن است. شهروندان در صورت مشاهده هرگونه تخلف در داروخانهها، میتوانند با مراجعه به سازمان تعزیرات حکومتی شکایت خود را ثبت کنند.
پس از ثبت شکایت، سازمان تعزیرات حکومتی به بررسی ادعای شاکی پرداخته و در صورت احراز تخلف، اقدامات قانونی لازم را انجام میدهد. البته باید توجه داشت که روند رسیدگی به پروندههای تخلف در سازمان تعزیرات حکومتی ممکن است زمانبر باشد؛ چرا که این سازمان برای صدور رای نهایی، نیاز به بررسیهای دقیق و کارشناسی دارد.
همچنین، قبل از طرح شکایت در سازمان تعزیرات حکومتی، معمولاً باید شکایت اولیه را در سازمان حمایت از مصرفکنندگان ثبت کرد. در صورتیکه اختلافات در این دو مرجع حل نشود، شاکی میتواند با مراجعه به مراجع قضایی و مشورت با وکیل پایه یک دادگستری، از حقوق خود دفاع کند.
دلایل شکایت از داروخانه
با توجه به افزایش تخلفات داروخانهها، امکان طرح شکایت از این مراکز وجود دارد. تخلفاتی همچون فروش داروهای تقلبی، گرانفروشی، تحویل داروی اشتباه، مشاوره نادرست و عدم ارائه خدمات مناسب، از جمله مواردی هستند که میتوان علیه داروخانهها شکایت کرد. همچنین، امکان طرح شکایت کیفری نیز علیه این مراکز وجود دارد. در ادامه دلایل شکایت از داروخانه بیان شده است:
ارائه دارو تقلبی به جای داروی اصل
این عمل غیرقانونی که سلامت و جان بیماران را بهخطر میاندازد، با توجه به ظرافتهای تشخیص داروهای تقلبی و نبود استانداردهای مشخص برای تمامی داروها، امکان سوءاستفاده را برای برخی از افراد سودجو فراهم کرده است.
با اینحال، با افزایش آگاهی عمومی و اقدامات نظارتی دستگاههای قضایی و بهداشتی، بسیاری از این تخلفات شناسایی و برخورد قانونی با آنها صورت گرفته است.
افزایش قیمت داروها توسط داروخانه
افزایش خودسرانه قیمت دارو توسط برخی داروخانهها، تخلف محسوب میشود و با توجه به قوانین و مقررات موجود، پیگرد قانونی دارد. متاسفانه، در برخی موارد مشاهده شده است که برخی داروخانهها، بدون مجوز و با هدف کسب سود بیشتر، اقدام به افزایش قیمت داروهای خود میکنند.
این عمل علاوهبر ایجاد مشکل برای بیماران و افزایش هزینههای درمان، به اعتماد عمومی به نظام دارویی کشور نیز آسیب میرساند. در این حالت، شهروندان در صورت مشاهده چنین تخلفاتی، میتوانند مراتب را به مراجع ذیصلاح گزارش دهند تا اقدامات قانونی لازم صورت پذیرد.
ارائه خدمات انحصاری در زمینه دارو
ارائه انحصاری برخی داروها، بهویژه داروهای کمیاب، توسط داروخانهها به مشتریان خاص خود، تخلف محسوب میشود. این عمل نهتنها عدالت در دسترسی به دارو را زیر سوال میبرد، بلکه میتواند منجر به بروز مشکلات جدی برای بیمارانی شود که به آن داروها نیاز مبرم دارند.
در صورت مشاهده چنین تخلفی، بیماران میتوانند با مراجعه به مراجع ذیصلاح، شکایت خود را مطرح کرده و پیگیری لازم را انجام دهند. این امر علاوهبر حفظ حقوق بیماران، به شفافسازی و نظارت بیشتر بر عملکرد داروخانهها نیز کمک خواهد کرد.
ارائه دارو اشتباهی به بیمار
تحویل اشتباهی دارو در داروخانهها، خطای جدی محسوب میشود که میتواند عواقب جبرانناپذیری برای بیمار داشته باشد. این اتفاق زمانی رخ میدهد که داروخانه بهجای داروی تجویز شده توسط پزشک، دارویی متفاوت و گاه با عوارض جانبی خطرناک به بیمار تحویل دهد.
برای مثال، تحویل داروی فشار خون بهجای داروی دیابت، از جمله اشتباهات رایجی است که در داروخانهها مشاهده میشود. در چنین مواردی، بیمار میتواند با توجه به خسارتی که به سلامت او وارد شده است، از داروخانه شکایت کرده و پیگیریهای قانونی لازم را انجام دهد.
نحوه شکایت از داروخانه
شکایت از داروخانه در صورت بروز تخلفاتی نظیر فروش داروی تقلبی، گرانفروشی، عدم ارائه نسخه یا هرگونه رفتار غیرحرفهای، حق قانونی هر فرد است. برای پیگیری این شکایت، مراحل مشخصی باید طی شود.
- در ابتدا، گردآوری تمامی مدارک مرتبط با تخلف ضروری است. این مدارک شامل نسخه پزشک، فاکتور خرید دارو، بستهبندی دارو، هرگونه رسید یا مدرکی که نشاندهنده خرید دارو از آن داروخانه باشد و همچنین، هرگونه مدرکی که نشاندهنده ضرر و زیان وارده بر فرد باشد، میشود.
- پس از جمعآوری مدارک، شکایت باید بهصورت رسمی به مرجع ذیصلاح ثبت شود. معمولاً اولین مرجع برای ثبت شکایت، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی محل است. فرد میتواند با مراجعه حضوری به این معاونت، شکایت خود را ثبت کرده و مدارک مربوطه را ارائه دهد.
- پس از ثبت شکایت، پرونده در معاونت غذا و دارو بررسی میشود. کارشناسان این معاونت، مدارک ارائه شده و ادعاهای فرد را بررسی کرده و ممکن است از داروخانه متخلف نیز توضیحات بخواهند. پس از بررسیهای لازم، کارشناسان رای خود را صادر میکنند. این رای میتواند شامل تبرئه داروخانه، اعمال جریمه نقدی، تعلیق پروانه داروخانه و یا سایر مجازاتهای قانونی باشد.

جمع بندی
شکایت از داروخانه بهدلیل اهمیت حیاتی دارو در سلامت افراد، موضوعی رایج در محاکم قضایی است. متاسفانه، برخی داروخانهها با تخلفاتی همچون فروش داروهای تقلبی یا فاسد، ارائه خدمات انحصاری و افزایش خودسرانه قیمتها، حقوق بیماران را تضییع میکنند.
برای رسیدگی به این تخلفات، مراجعی همچون سازمان غذا و دارو، نظام پزشکی و سازمان تعزیرات حکومتی صلاحیت رسیدگی دارند. همچنین، توصیه میشود قبل از هر اقدامی، با یک وکیل با تجربه در این حوزه و یا موسسات حقوقی نظیر دادنیک مشورت کنید تا با آگاهی کامل از روند قانونی، به نتیجه مطلوب دست یابید.
سوالات متداول
مجازات داروخانه متخلف چیست؟
طبق قوانین و مقررات حاکم بر حوزه دارو و درمان، در صورت ارتکاب تخلف توسط داروخانهها، علاوهبر اعمال تذکر و اخطار کتبی، مجازاتهای جدیتری همچون جریمههای نقدی سنگین، تعلیق موقت یا دائم پروانه فعالیت داروخانه و در برخی موارد حبس برای متصدیان داروخانه متصور است.
بهترین مرجع برای ثبت شکایت کدام است؟
برای ثبت شکایت در حوزههای مختلف پزشکی، سلامت و خدمات مرتبط، مراجعه به مراجع ذیصلاحی نظیر سازمان نظام پزشکی (برای تخلفات پزشکی)، سازمان تعزیرات حکومتی (برای تخلفات اقتصادی و صنفی) و سازمان غذا و دارو (برای تخلفات مرتبط با دارو و مواد غذایی) میتواند موثر باشد.