حق حبس زوجه چیست؟

حق حبس زوجه یا زن یکی از شرایط قانونی برای دفاع و حمایت قانون از حقوق بانوان است که به واسطه آن، خانم می‌تواند از انجام اموراتی که از سوی مرد به او سپرده می‌شود، سر باز زند و این کار تا آنجایی ادامه خواهد داشت که مهریه او به صورت تمام و کمال از سوی مرد پرداخت شود.

در این مقاله پیرامون حق حبس زوجه صحبت خواهیم کرد و شرایط استفاده از آن را یاد خواهد گرفت.

حق حبس چیست؟

همانطور که گفته شد، حق حبس زوجه یکی از شروط دفاعی قانون برای حمایت از بانوان است و به طور عامیانه به عدم تمکین زن از مرد گفته می‌شود. این مورد زمانی رخ خواهد داد که خانم کل مهریه خودش را از همسرش در حین زندگی مشترک طلب کند و مرد هم تا زمانی که این حقوق مالی را انجام ندهد، نمی‌تواند نسبت به عدم تمکین همسرش از خودش شکایت کند.

اگر بخواهیم به صورت قانونی به تعریف حق حبس بپردازیم، ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی بهترین توضیح حقوقی از این حق است که می‌گوید:

زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود.

سقوط حق حبس

به طور کلی این حق بر اساس شرایط زیر از بین می‌رود:

• درج شرط سقوط حق حبس ضمن عقد قرارداد توسط طرفین (چراکه حق حبس یک حق مالی است و امکان اسقاط آن وجود دارد)
• تمکین خاص زوجه (رابطه زناشوئی) قبل از مراسم عروسی و چه بعد از آن از طریق نزدیکی جلو یا پشت یکی دیگر از شرایط سقوط حق حبس زوجه است.
• تمکین عام زوجه نیز با توجه  رویه فعلی دادگاه های کشور از رای وحدت رویه ۷۱۸ مورخ ۱۳/۲/۱۳۹۰ هیات عمومی دیوان عالی کشور چنین استنباط میکنند که اگر زن بدون داشتن رابطه جنسی (نزدیکی) از شوهر تمکین عام کرده باشد، فرض کنید در منزل او شروع به زندگی کرده باشد، دیگر امکان استناد به حق حبس ندارد.

شرایط تحقق حق حبس

شرایط قانونی باید وجود داشته باشد تا زوجه بتواند از حق حبس خود استفاده کند. این شروط در موارد زیر نگرش شده است که می‌توانید آن‌ها را مطالعه کنید:

• مورد اول: مهریه باید حال باشد. اگر مهر مدت‌دار و دارای زمان خاصی باشد، زوجه در زمان معین حق مطالبه آن را خواهد داشت و چون حق حبس مربوط به زمان عقد نکاح است، زوجه در صورتیکه مهر او حال نباشد نمی‌تواند از حق حبس خود استفاده کند.
  در همین حال اگر مرد تا زمان رسیدن تاریخ مطالبه مهریه از سوی همسرش، ایفای وظیفه زناشویی را از زوجه مطالبه نکند، زوجه در موعد پرداخت مهریه همچنان حق حبس خواهد داشت تا در نهایت کل طلب خودش را دریافت کند. همچنین اگر مرد از پرداخت مطالبات همسرش امتناع کند، زوجه می‌تواند شکایت کیفری خودش را ثبت کرده و به صورت قانونی مرد را تحت پیگرد قانونی قرار دهد.
• مورد دوم: همانطور که بالاتر هم گفته شد، زوجه در صورتی حق حبس خواهد داشت که پیش از دریافت مهریه، وظایف زناشوئی خود را ایفا نکرده باشد. بر همین اساس، اگر زن از مرد تمکین خاص کند، حق حبس ساقط خواهد شد و دیگر نمی‌تواند برای دریافت مهریه از تمکین و اجرای وظایف زناشوئی خود امتناع نماید.

حق حبس در عقد نکاح

همانطور که در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی مطالعه کردید،‌ زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود. به همین خاطر، استفاده از حق حبس در عقد نکاح توسط زوجه نیز امکان پذیر است.

اما دلیل این امر چیست؟ به لحاظ قانونی، چون گفته می‌شود که مهریه به نوعی عوض عقد نکاح است، پس زوجه می‌تواند قبل از دریافت مهریه از همسر خود تمکین نکند و وظایف زناشوئی را انجام ندهد. به هر حال زن نباید مشمول دو موردی که باعث سقوط این حق می‌شود، باشد و در غیر این صورت حق حبس خودش را از دست خواهد داد.

مستندات قانونی حق حبس زن

یکی از مستندات قانونی حق حبس زوجه یا همان زن، ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی بود که اذعان داشت:

‌ زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود.

در ادامه نیز می‌توان به ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی اشاره کرد که آن هم می‌گوید:

اگر زن قبل از اخذ مهربه اختیارخود  به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.

جمع بندی

در این مقاله به صورت کلی با حق حبسه زوجه و شرایط سقوط آن آشنا شده‌اید و اگر می‌خواهید از این حق استفاده کنید، اکنون می‌دانید که چگونه باید مهریه خودتان را با استفاده از این حق به دست آورید. در صورتی که برای گرفتن مهریه به وکیل مهریه نیاز دارید می‌توانید با کارشناسان حقوقی دادنیک در ارتباط باشید.

سوالات متداول