فیشینگ نوعی کلاهبرداری اینترنتی است که در آن مجرم با هدف سرقت اطلاعات شخصی و مالی افراد، از طریق روش‌هایی هم‌چون ارسال ایمیل‌های جعلی، پیامک‌های فریبنده یا ایجاد وب‌سایت‌های تقلبی، اقدام به فریب کاربران می‌کند. به‌عنوان مثال، مجرم ممکن است با ایجاد یک وب‌سایت مشابه یک بانک، از کاربران درخواست کند که اطلاعات کارت بانکی خود را وارد کنند. پس از وارد کردن اطلاعات، مجرم می‌تواند به حساب بانکی فرد دسترسی پیدا کرده و از آن برداشت کند.
همچنین، در موارد ساده، مجرم ممکن است به پرداخت جریمه نقدی محکوم شود. اما در مواردی‌که فرد با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده، اقدام به برداشت غیرمجاز از حساب بانکی فرد یا کلاهبرداری از وی کند، مجازات سنگین‌تری هم‌چون حبس و پرداخت جریمه نقدی در انتظار او خواهد بود.
برای شکایت از جرم فیشینگ نیز، افراد می‌توانند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تنظیم شکوائیه، این‌کار را انجام دهند. دادسرا پس از بررسی ادعاهای شاکی، پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال می‌کند تا دادگاه به موضوع رسیدگی کرده و حکم نهایی را صادر نماید. در این راستا نیز، بهره‌مندی از خدمات یک وکیل پایه یک دادگستری می‌تواند راهنمای مسیر شما باشد. در ادامه، به بررسی این موضوع که فیشینگ چیست و چه مجازاتی براساس قانون دارد، خواهیم پرداخت.
فیشینگ چیست؟ + مجازات فیشینگ
فیشینگ (Phishing)، جرمی رایانه‌ای است که در آن مجرم با هدف دستیابی به اطلاعات شخصی یا مالی افراد، از طریق ارسال ایمیل‌های جعلی یا ایجاد صفحات وب تقلبی، اقدام به فریب کاربران می‌کند. مجازات خاصی نیز برای این جرم در قانون جرایم رایانه‌ای ایران پیش‌بینی شده است.
طبق ماده 12 و 13 قانون جرایم رایانه‌ای، فردی‌که مرتکب جرم فیشینگ شود، ممکن است به حبس، پرداخت جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم شود. میزان مجازات نیز با توجه به شدت جرم، میزان خسارتی که به فرد یا سازمان وارد شده و همچنین، سابقه کیفری مجرم متفاوت خواهد بود.
اگر فرد فیشر فقط به اطلاعات شخصی فرد دیگری دسترسی پیدا کند و از آن سوءاستفاده نکند، ممکن است به حداقل مجازات یعنی حبس از 91 روز تا یک سال و پرداخت جزای نقدی از 5 تا 20 میلیون ریال محکوم شود.
اما اگر با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده، اقدام به برداشت غیرمجاز از حساب بانکی فرد یا کلاهبرداری از وی کند، مجازات سنگین‌تری نظیر ۱ تا ۵ سال حبس و جزای نقدی معادل ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال و رد مال به صاحب آن در انتظار او خواهد بود. در این حالت، علاوه‌بر حبس و جزای نقدی، مجرم موظف به بازگرداندن مبلغی که به‌طور غیرقانونی به‌دست آورده است، خواهد بود.
جرم فیشینگ کارت بانکی
جرم فیشینگ کارت بانکی، نوعی کلاهبرداری سایبری است که در آن مجرمان با استفاده از روش‌های مختلف نظیر ایجاد وب‌سایت‌های جعلی، ارسال ایمیل‌های فریبنده یا پیامک‌های کاذب، به‌دنبال دسترسی غیرمجاز به اطلاعات کارت بانکی افراد هستند.
این اطلاعات شامل شماره کارت، تاریخ انقضا و CVV2 می‌شود که با استفاده از آن‌ها، مجرمان می‌توانند به‌صورت غیرقانونی از حساب بانکی قربانی برداشت کنند یا خریدهای آنلاین انجام دهند. روش‌های دیگری نظیر استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان تقلبی در فروشگاه‌ها نیز برای انجام این نوع کلاهبرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم فیشینگ
قبل از راه‌اندازی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکایت از جرم فیشینگ به‌صورت مستقیم در دادسراهای مربوطه ثبت می‌شد. اما با راه‌اندازی این دفاتر، روش شکایت تغییر کرد. اکنون، افراد برای شکایت از جرم فیشینگ باید ابتدا شکوائیه خود را تنظیم کنند. سپس با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکوائیه را به‌صورت الکترونیکی به دادسرای صالح ارسال نمایند.
دادسرا پس از دریافت شکایت، با همکاری پلیس فتا و بانک، به بررسی ادعاهای شاکی می‌پردازد. در صورتی‌که دلایل کافی برای اثبات جرم وجود داشته باشد، دادسرا قرار جلب به دادرسی صادر کرده و پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال می‌کند تا دادگاه به‌طور دقیق به موضوع رسیدگی کرده و حکم نهایی را صادر نماید. اما در صورت عدم احراز جرم، قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
جمع بندی
فیشینگ نوعی کلاهبرداری اینترنتی است که طی آن، مجرمان با استفاده از روش‌هایی نظیر ارسال ایمیل‌های جعلی، پیامک‌های فریبنده یا ایجاد صفحات وب تقلبی، اطلاعات شخصی و مالی افراد را به سرقت می‌برند.
این اطلاعات معمولاً شامل شماره کارت بانکی، رمز عبور و اطلاعات شخصی دیگر است که با استفاده از آن‌ها، مجرمان می‌توانند به حساب بانکی افراد دسترسی پیدا کرده و اقدام به برداشت غیرمجاز یا خریدهای آنلاین کنند. مجازات فیشینگ در قانون جرایم رایانه‌ای ایران نیز پیش‌بینی شده است و با توجه به شدت جرم، میزان خسارتی که به فرد یا سازمان وارد شده و همچنین، سابقه کیفری مجرم متفاوت خواهد بود.
در ساده‌ترین حالت، فرد فیشر ممکن است به پرداخت جریمه نقدی محکوم شود. اما اگر با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده، اقدام به کلاهبرداری یا برداشت غیرمجاز از حساب بانکی فرد کند، مجازات سنگین‌تری شامل حبس و جزای نقدی در انتظار او خواهد بود. علاوه‌بر این، مجرم موظف به بازگرداندن مبلغی که به‌طور غیرقانونی به‌دست آورده است، خواهد بود.
سوالات متداول
فیشینگ به چه معناست؟
فیشینگ، جرمی رایانه‌ای است که در آن مجرم با ترفندهایی هم‌چون ساختن وب‌سایت‌های تقلبی یا ارسال ایمیل‌های فریبنده، اطلاعات شخصی افراد را سرقت می‌کند. این اطلاعات حساس می‌تواند شامل رمزهای عبور، شماره کارت‌های بانکی و اطلاعات حساب‌های مالی باشد. هدف اصلی مجرم از انجام فیشینگ نیز، دسترسی غیرمجاز به دارایی‌های مالی قربانی یا سوءاستفاده از هویت اوست.
نحوه شکایت از جرم فیشینگ چگونه است؟
برای شکایت از جرم فیشینگ، می‌توانید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تنظیم شکوائیه، اقدامات قانونی لازم را انجام دهید.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
