مجازات جرم توهین و فحاشی

توهین و فحاشی یکی از جرائم علیه حیثیت معنوی اشخاص است که در قانون مجازات اسلامی ایران مجازات شدیدی برای آن در نظر گرفته شده است. توهین و فحاشی به معنی سست کردن، خفیف کردن و خوار کردن دیگران با گفتار، رفتار، نوشتار و یا اشارات است.

توهین و فحاشی نه تنها در قانون جرم شناخته شده است، بلکه از لحاظ اخلاقی و عرفی بسیار ناپسند می‌باشد. در این مطلب قصد داریم به بررسی جنبه‌های حقوقی جرم توهین و فحاشی بپردازیم.

چه رفتارهایی توهین محسوب می‌شود؟

برای تعریف جرم توهین و فحاشی باید به دو عامل توجه کرد:

• موضوع توهین
• شخص توهین شده

توهین می‌تواند با هر شکل و وسیله‌ای اتفاق بیفتد. به شکل گفتار، رفتار، نوشتار و حتی با اشارات دست و چشم. این موضوع می‌تواند به وسیله ارسال پیامک، ایمیل یا تلفن نیز رخ دهد. به این ترتیب اعمالی هم‌چون آب دهان انداختن به روی دیگری، هل دادن تحقیر آمیز دیگری و یا برخی اشارات دست که در فرهنگ ما اهانت آمیز است در گروه توهین کیفری قرار می‌گیرد.

شرایط تحقق جرم توهین و فحاشی

برای تحقق جرم توهین و فحاشی باید شرایط زیر برقرار باشد:

• رفتار توهین ‌آمیز باید به صورت علنی یا در حضور دو نفر گواه صورت گیرد. در غیر این صورت، جرم توهین تحقق نمی‌یابد.
• رفتار توهین ‌آمیز باید به قصد توهین و خفیف شمردن دیگران باشد. در غیر این صورت، اگر رفتار به عنوان شوخی یا انتقاد یا نصیحت یا حق دفاع باشد، جرم توهین تحقق نمی‌یابد.
• رفتار توهین‌ آمیز باید موجب حساس شدن و ناراحت شدن شخص توهین شده باشد. در غیر این صورت، اگر شخص توهین شده رفتار را قابل قبول یا بی ‌اثر بداند، جرم توهین تحقق نمی‌یابد.
• همچنین شرط دیگر تحقق جرم توهین و فحاشی «شنیده شدن توهین توسط شاکی یا شخص دیگری» است؛ یعنی اگر توهین به گوش شاکی نرسد، جرم تحقق نمی‌یابد. البته اگر شاکی به وسیله دادگاه از توهین مطلع شود، جرم تحقق می‌یابد.

توهین مشدد چیست؟

توهین مشدد یک نوع خاص از جرم توهین است که در شرایطی رخ می‌دهد که فاعل به شخصیت‌های محترم و مقامات بلند پایه توهین کند. توهین مشدد جزء جرائم غیر قابل گذشت است و مجازات سخت‌تری نسبت به توهین عادی دارد. در قانون مجازات اسلامی، حالات مختلفی به عنوان توهین مشدد در نظر گرفته شده‌اند که در ادامه برخی از آن‌ها را بیان کرده‌ایم:

• توهین به رهبری: طبق ماده 514 قانون مجازات اسلامی یکی از توهین‌های مشدد می‌باشد که برای آن حبس از 6 ماه تا 2 سال در نظر گرفته شده است.
• توهین به سران و مقامات کشور: طبق ماده 609 قانون مجازات اسلامی این نوع توهین بی‌احترامی به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی است و نشانه از بی‌پروایی و خروج از حدود شرع است. مجازات این توهین حبس از سه تا شش ماه و ۷۴ ضربه شلاق است. البته از 50 تا 100 هزار تومان نیز می‌تواند جزای نقدی آن باشد.
• توهین به مقامات خارجی: طبق ماده 517 قانون مجازات اسلامی برای تحقق این جرم باید توهین علنی باشد، در قانون کشور دیگر جرم محسوب شود و فردی که به آن توهین شده است نیز شکایت کند. در این صورت برای مجرم مجازات حبس از یک تا 3 ماه در نظر گرفته خواهد شد.
• توهین به مقدسات اسلام: طبق ماده 513 قانون مجازات اسلامی اگر به مقدسات اسلام توهین شود برای فرد خاطی مجازات حبس از یک تا 5 سال در نظر گرفته می‌شود.

قذف و حد قذف چیست؟

طبق ماده 245 قانون مجازات اسلامی، قذف به معنی افتراء زدن و بدنام کردن دیگران با اتهامات نادرست هم‌چون نسبت دادن زنا یا لواط به یک فرد است. طبق ماده 250 قانون مجازات اسلامی نیز حد قذف به معنی مجازات شرعی است که اعمال می‌شود و شامل ۸۰ ضربه شلاق می‌باشد. برای تحقق حد قذف شرایط زیر لازم است:

• قذف باید به صورت علنی یا در حضور دو نفر گواه صورت گیرد.
• قذف باید به صورت مطلق و بدون شرط و امکان باشد.
• قذف باید به صورت مستقیم و بدون استعاره و کنایه باشد.
• قذف باید به شخص معین و شناخته شده باشد.
• قذف باید به عمل زنا یا لواط یا زنای لواط باشد.
• قذف باید به شخص مسلمان و عاقل و بالغ و آزاد باشد.
• قذف باید به شخص معصوم از زنا یا لواط یا زنای لواط باشد.

اثبات جرم توهین و فحاشی

اثبات جرم توهین و فحاشی می‌تواند به چند روش صورت بگیرد. این روش‌ها عبارتند از:

• اقرار متهم: اگر متهم به توهین و فحاشی اقرار کند، جرم اثبات می‌شود. البته اقرار باید صریح و قطعی باشد و در صورت تردید یا تغییر نظر، اقرار باطل می‌شود.
• شهادت دو شاهد عادل: اگر دو شاهد عادل که شروط شهادت را دارند، شاهد توهین و فحاشی باشند و در دادگاه شهادت دهند، جرم اثبات می‌شود. البته شهادت باید در یک جلسه و بدون تعارض باشد و در صورت تغییر نظر یا تضعیف آن، شهادت باطل می‌شود.
• مستندات: اگر مستندات قابل قبول و قانونی که نشان دهنده توهین و فحاشی باشند، در دادگاه ارائه شوند، جرم اثبات می‌شود. مستندات عبارتند از: مدارک محکمه پسند، نامه، پست الکترونیک، پیامک، فایل صوتی، فایل تصویری، فایل ویدیویی و…

البته مستندات باید به طور قطع نشان دهنده هویت متهم و محتوای توهین آمیز باشند تا بتوان جرم توهین و فحاشی را اثبات کرد.

کلام آخر

با توجه به مطالب ذکر شده، می‌توان نتیجه گرفت که جرم توهین و فحاشی یکی از جرائم رایج و مخرب در جامعه است که نیازمند پیگیری و مجازات قانونی است. این جرم نه تنها به حقوق و حیثیت معنوی افراد لطمه می‌زند، بلکه به ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه نیز آسیب می‌رساند. بنابراین، همه افراد باید از توهین و فحاشی به دیگران پرهیز کرده و در صورت مواجه شدن با آن، از حق خود در دادگاه دفاع کنند.

همچنین، دادگاه‌ها باید با استفاده از شواهد قابل قبول و قانونی، به صورت عادلانه و سریع در رسیدگی به پرونده‌های توهین و فحاشی اقدام کنند و به مجرمان عواقب مناسب را تعلق دهند. این کار باعث می‌شود که حقوق شهروندان حفظ شود و جامعه از آلودگی رفتاری پاکسازی شود.

سوالات متداول