رد شکایت شاکی یکی از موضوعات مهم و شایع در فرایند رسیدگی قضایی است که معمولا به دلیل رعایت نکردن اصول و الزامات شکلی در تنظیم شکواییه اتفاق می‌افتد. هنگامی که فردی در اثر اقدام یا ترک فعل دیگری دچار آسیب یا ضرر می‌شود، این حق را دارد که از طریق مراجع قضایی و با تنظیم شکایت کیفری یا حقوقی، احقاق حق کند.
اما توجه نداشتن به قواعد قانونی در تنظیم صحیح شکواییه می‌تواند موجب رد آن از سوی مقام قضایی گردد. در این مقاله از دادنیک، به بررسی دلایل حقوقی رد شکایت شاکی و نکات ضروری برای تنظیم صحیح آن خواهیم پرداخت.
رد شکایت شاکی به چه معنا است؟
تنظیم درست و اصولی دادخواست و شکواییه، یکی از اصول مهم و رایج در قوانین و محاکم قضایی کشور است. در صورت عدم توجه به این اصول و مقررات که موضوعات شکلی و بعضاً ماهوی در تنظیم دادخواست و شکوائیه را مشخص می‌کنند؛ باعث می‌شود که دادخواست و شکوائیه از سوی مقام رسیدگی‌کننده با قرار رد روبرو شود. در موضوعات حقوقی رد شکواییه را به علت عدم توجه به شرایط شکلی تنظیم آن رد شکایت می‌گویند.
چه اصولی باید در تنظیم رد شکایت شاکی رعایت شود؟
چنانچه در تنظیم یک شکواییه، شرایط و الزامات شکلی آن به‌وسیله شاکی دعوا رعایت نشود، دادگاه نسبت به قرار رد شکایت اقدام می‌کند. به همین دلیل در تنظیم هر شکوائیه، شاکی یا وکیل وی ملزم به رعایت شرایط و نکاتی است. ازجمله:
1. اهلیت شاکی
در جرایم مشهود که آغاز رسیدگی به آن، منوط به طرح شکایت از سوی شاکی یا زیان‌دیده است، شخص شاکی باید اهلیت قانونی جهت طرح شکایت داشته باشد. در واقع، شخص شاکی باید جهت طرح شکایت و انجام امور مرتبط با آن سن قانونی لازم را داشته باشد.
بر اساس قوانین ایران، سنی برای اهلیت در نظر گرفته نشده و قانون‌گذار تنها به ذکر سن بلوغ در پسران و دختران پرداخته است. معیار و رویه عملی در همه‌جا به این شکل است که اشخاص پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی، اهلیت لازم را برای طرح شکایت کیفری را خواهند داشت.
2. طرح شکایت از طرف شخص شاکی
در جرایمی که حالت عمومی ندارند و رسیدگی به آنها تنها با شکایت شاکی آغاز خواهد شد، خود شاکی یا وکیل قانونی وی باید نسبت به تنظیم شکوائیه و طرح دعوای کیفری اقدام کند.
تا زمانی که شخص شاکی نسبت به طرح شکایت اقدام نکند، دادگاه قادر نیست، تا به قضیه وارد شده و آن را مورد پیگیری قرار دهد. درهرصورت اگر شاکی در هنگام تنظیم شکوائیه و طرح دعوای کیفری، سمت لازم برای طرح شکایت را نداشته باشد، دادسرا یا قرار رد شکایت یا قرار موقوفی تعقیب. صادر خواهد کرد.
3. طرح شکایت توسط ضابطان دادگستری
جرایم بسیاری در قانون مجازات اسلامی از جرایم مشهود هستند و چنانچه توسط دادستان یا ضابطان دادگستری مشاهده گردند، با اطلاع‌رسانی این افراد به مراجع قضایی، رسیدگی کیفری آغاز می‌شود. این جرایم، همان جرایم غیرقابل‌گذشت و عمومی‌اند که برای پیگیری، به مراجعه شاکی خصوصی به دادسرا نیازی نیست و توسط دادستان رسیدگی می‌شوند.
مأموران نیروی انتظامی و در موارد خاص، نیروهای بسیج و اطلاعات سپاه پاسداران همچنین مأموران وزارت اطلاعات نیز در دسته‌بندی ضابطین دادگستری هستند.
دلایل رد شکایت شاکی
مطابق با ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی کیفری، برای آن که یک دعوای کیفری آغاز شود و دادسرا بتواند به آن رسیدگی نماید، لازم است تا شخص شاکی اقدام به تنظیم شکواییه نماید.
اگر با اصول و قوانین شکلی در تنظیم متن شکواییه رعایت نشوند، مقام رسیدگی‌کننده در دادسرا نمی‌تواند به آن رسیدگی کند و شکایت شاکی رد خواهد شد.
- ذکر مشخصات کامل شاکی، متهم و موضوع شکایت
- مکان وقوع جرم
- زمان دقیق وقوع جرم
- مقدار ضرر و خسارت وارد شده به شاکی
- پیوست دلایل مربوط به شکایت
- ثبت اسامی شهود و مشخصات آنها
توجه داشته باشید، اگر هر یک از موارد ذکر شده در بالا در متن شکواییه درج نگردد امکان رد شکایت شاکی به‌وسیله دادسرا وجود دارد. لازم به ذکر این است که مطابق با ماده ۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری، ضابطان دادگستری و قضات، موظف هستند که حتی در خارج از وقت اداری تعیین شده کلیه شکایات شفاهی یا کتبی شاکیان را قبول کنند.
از آن جایی که اثبات جرم کار بسیار سختی و نیازمند انجام تحقیقات و پیگیری‌های مداوم شاکی است، توصیه می‌کنیم پیش از اقدام حقوقی با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت کنید تا از رد شکایت جلوگیری نمایید.
جمع‌بندی
رد شکایت شاکی معمولا زمانی رخ می‌دهد که شکواییه به‌درستی تنظیم نشده و شرایط قانونی لازم برای طرح دعوای کیفری رعایت نشده باشد. ورود آسیب و صدمات به دیگران ممنوع است و شخص زیان‌دیده این حق را دارد که با مراجعه به مراجع قضایی، از طریق طرح شکایت حقوقی یا کیفری، حقوق خود را مطالبه کند.
اگر شاکی در تنظیم شکواییه اصول شکلی و ماهوی لازم را رعایت نکند، ممکن است مرجع رسیدگی‌کننده قرار رد شکایت صادر کند. به همین دلیل، بهترین راهکار برای جلوگیری از رد شکایت شاکی، بهره‌مندی از مشاوره و همراهی وکلای باتجربه است. موسسه حقوقی دادنیک با تیمی متخصص آماده ارائه خدمات حقوقی به شما عزیزان است.
سوالات متداول درباره رد شکایت شاکی
رد شکایت شاکی یعنی چه؟
رد شکایت شاکی به این معناست که شکواییه ارائه‌شده به دادسرا یا مرجع قضایی به دلایل شکلی یا ماهوی (مثل ناقص بودن اطلاعات یا نداشتن صلاحیت شاکی) پذیرفته نمی‌شود و فرایند قضایی آغاز نخواهد شد.
چه دلایلی باعث رد شکواییه از سوی دادسرا می‌شود؟
از دلایل مهم می‌توان به ناقص بودن مشخصات شاکی یا متهم، عدم درج محل و زمان وقوع جرم، نبود دلایل و مستندات کافی، و نداشتن اهلیت قانونی شاکی اشاره کرد.
آیا می‌توان برای جلوگیری از رد شکایت شاکی از وکیل استفاده کرد؟
بله، توصیه می‌شود برای تنظیم دقیق و قانونی شکواییه از مشاوره وکیل استفاده شود تا از بروز خطاهای شکلی جلوگیری و روند رسیدگی تسریع گردد.
آیا رد شکایت شاکی به معنای بی‌گناهی متهم است؟
خیر. رد شکایت به معنای عدم رعایت ضوابط قانونی توسط شاکی است، نه اثبات بی‌گناهی متهم. شاکی می‌تواند پس از رفع نواقص، دوباره شکایت خود را مطرح کند.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
