اظهارنامه یک سند رسمی است که به وسیله آن میتوانید حق خود را از طرف مقابل مطالبه کنید، بدون اینکه نیاز به تقدیم دادخواست داشته باشید. اظهارنامه میتواند در موارد مختلفی همچون تسلیم چیزی، وجه، مال و یا سند، اعلام تعهد و قبول یا رد چیزی، اعلام خبر یا اطلاعات، اعلام تغییر وضعیت و… کاربرد داشته باشد.
به طور کلی این سند میتواند برای اثبات یک حق، درخواست یک خدمت، تأیید یک وضعیت، ابراز یک نظر یا هر هدف دیگری که نیاز به بیان کتبی دارد، استفاده شود. اظهارنامه معمولاً در دادگاهها، سازمانهای دولتی، بانکها، شرکتها و سایر نهادهای رسمی پذیرفته میشود.
چه مواردی باید در تنظیم اظهارنامه رعایت شوند؟
برای تنظیم اظهارنامه باید بخشهای زیر را در نظر داشت:
- اطلاعات هویتی و نشانی اظهار کننده و مخاطب اظهارنامه: در این بخش باید نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، نشانی دقیق و شماره تلفن هر دو طرف را ذکر کرد.
- موضوع اظهارنامه: در این بخش باید به صورت خلاصه و شفاف موضوع اظهارنامه را بر حسب حق، تعهد، خبر و یا تغییر وضعیت که قصد دارید به طرف مقابل اطلاع دهید، بنویسید.
- دلایل و پیوست به اظهارنامه: در این بخش باید دلایل و شواهد خود را برای حمایت از حق، تعهد، خبر و یا تغییر وضعیت خود برشمرده و پیوست را با شماره گذاری مناسب ذکر کنید. به طور مثال پیوست میتواند شامل قرارداد، سند، فاکتور، رسید، تصویر، فایل الکترونیک و… باشد.
- شرح اظهارنامه: در این بخش باید به صورت جزئی و دقیق شرح کامل اظهارات خود را با استفاده از الفاظ مناسب و قابل فهم برای طرف مقابل بنویسید. در نگارش شرح اظهارنامه باید به نکات زیر توجه کرد:
- عبارات رکیک و خلاف نزاکت و عرف استفاده نکنید.
- عباراتی که باعث نسبت دادن جرم به دیگران میشود را استفاده نکنید.
- عبارات قطعی که به واسطه آنها حق خود را بدون اثبات مطلب مطرح میکنید، استفاده نکنید.
- عبارات مبهم و با چند معنی مختلف استفاده نکنید.
- عبارات غیر قابل اجرا و خلاف قانون استفاده نکنید.
- عبارات متناقض و مغایر با دلائل و پیوستها استفاده نکنید.
- امضای اظهار کننده: در این بخش باید اظهار کننده با امضای خود تایید کند که اظهارات خود را به طور صادقانه و بدون تزویر و تحریف ارائه کرده است.
تنظیم اظهارنامه قضایی
برای تنظیم اظهارنامه قضایی باید به مراجع قضایی همچون دفتر دادگاه یا اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و با پرداخت هزینههای مربوطه، فرم اظهارنامه را تکمیل کرده و به طرف مقابل ابلاغ کنید. بعد از ابلاغ، شما یک رسید دریافت خواهید کرد که حاوی شماره پیگیری و تاریخ دریافت اظهارنامه توسط طرف مقابل است. همچنین این نوع اظهارنامه باید شامل برخی موارد ضروری باشد که عبارتند از:
- سربرگ: در سربرگ باید نام و نشان دادگاه، شماره پرونده، عنوان پرونده و نام طرفین دعوا ذکر شود.
- متن: در متن باید نام، شغل، سن و آدرس فرد صادر کننده اظهارنامه، منبع و محل آگاهی از موضوع پرونده، شرح حال و جزئیات مورد اظهار، تأکید بر صحت و صداقت اطلاعات اعلام شده و هرگونه تأثیر پذیری احتمالی را به صورت رسمی و با استفاده از زبان ساده و روشن بنویسید.
- امضاء: در پایان باید تاریخ و محل صدور اظهارنامه، نام کامل و امضاء فرد صادر کننده، نام و امضاء شاهدان (در صورت وجود) و نام و امضاء دادستان (در صورت لزوم) را قید کنید.
تنظیم اظهارنامه الکترونیکی
برای تنظیم اظهارنامه الکترونیکی باید به سایت سامانه خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با ثبت نام و ورود به آن، فرم الکترونیک اظهارنامه را پر و به طرف مقابل ارسال کنید. بعد از ارسال، شما یک پیامک دریافت خواهید کرد که حاوی شماره پیگیری و تاریخ دریافت اظهارنامه توسط طرف مقابل است. همچنین برای اینکه اظهارنامه قابل قبول و معتبر باشد، باید شرایط زیر را داشته باشد:
- رعایت قوانین و مقررات: باید مطابق با قوانین و مقررات مربوط به حقوق دیجیتال و حفاظت از اطلاعات شخصی باشد. برای مثال، باید:
- رضایت طرفین دریافت شده باشد.
- رمزگذاری شده باشد
- دارای شناسه یکتا باشد.
- ثبت و نگهداری: باید به صورت الکترونیکی ثبت و نگهداری شده باشد. برای مثال، باید:
- در سامانههای مورد تأیید دولت یا سازمانهای مربوطه ثبت شده باشد.
- باید در پروندههای الکترونیکی ذخیره شده باشد.
- باید قابل بازیابی و تأیید باشد.
- احراز هویت: باید روشهای مناسبی برای احراز هویت فرد صادر کننده و گیرنده اظهارنامه وجود داشته باشد. برای مثال، باید از رمز عبور، کد تأیید، امضاء الکترونیکی، تصویر پرسنلی، کارت هوشمند و… استفاده شده باشد.
کلام آخر
اظهارنامه یک روش قانونی و صلح آمیز برای مطالبه حق، اعلام خبر و یا تغییر وضعیت است که با رعایت نکات فوق میتوانید آن را به صورت قضایی یا الکترونیکی تنظیم و به طرف مقابل ابلاغ کنید. با استفاده از این روش، شما میتوانید بدون نیاز به تقدیم دادخواست، حق خود را به طور رسمی به طرف مقابل بشناسانید و در صورت عدم پاسخگویی یا رضایت، به دادگاه مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا باید قبل از تقدیم دادخواست حتماً اظهارنامه بدهم؟
خیر، در بعضی از دعاوی همچون دعاوی خانوادگی، تجاری، کیفری و… شما میتوانید بدون نیاز به اظهارنامه، مستقیماً دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کنید. اما در بعضی از دعاوی همچون دعاوی مالکیت و حقوق مالکانه، شما باید قبل از تقدیم دادخواست، حتماً اظهارنامه بدهید و در صورت عدم رضایت یا پاسخگویی طرف مقابل، با ارائه رسید ابلاغ اظهارنامه به دادگاه مراجعه کنید.
آیا اظهارنامه الکترونیک همان ارزش قانونی اظهارنامه قضایی را دارد؟
بله، طبق قانون تجارت الکترونیک و آئیننامه سجام، اظهارنامه الکترونیک همان ارزش قانونی و حقوقی اظهارنامه قضایی را دارد و در صورت لزوم میتواند به عنوان سند و شواهد در دادگاه استفاده شود.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینههای مختلف منتشر مینماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص میتوانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.