تصمیمات و اقدامات خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری

تشکیلات دیوان عدالت اداری به نحوی هستند که هر سطح از سلسله مراتب سازمانی اختیارات و مسئولیت‌هایی دارد. از طرفی تصمیمات و اقدامات خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری به این معنا هستند که دیوان عدالت اجازه تصمیم گیری در برخی از موضوعات را ندارد.

در این مقاله از بلاگ مؤسسه حقوقی دادنیک شما را با موارد عدم صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری آشنا خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات کامل تر می‌توانید با مشاوره واتساپی رایگان از راهنمایی وکلای مؤسسه حقوقی دادنیک استفاده کنید.

موارد عدم صلاحیت دیوان عدالت اداری

اگرچه شکایت در دیوان عدالت برای شخصیت‌های حقیقی و حقوقی امکان پذیر است، با این وجود تصمیمات و اقدامات خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری تعیین می‌کنند که چه پرونده‌هایی را نمی‌توان در این سازمان رسیدگی کرد. در ادامه به مواردی می‌پردازیم که در حدود اختیارات دیوان عدالت اداری قرار ندارند.

رسیدگی به تصمیمات و آرای قضات قوه قضاییه

دیوان عدالت اداری زیر مجموعه قوه قضاییه به حساب می‌آید. این سازمان اجازه رسیدگی به پرونده‌هایی را دارد که به تصمیمات و آرای قوه قضاییه اعتراض کرده اند.

بررسی بخش نامه‌های مصوب رئیس قوه قضاییه

یکی از موارد عدم صلاحیت دیوان عدالت اداری، بررسی بخش نامه‌هایی است که توسط رئیس قوه قضاییه تصویب شده اند.

بررسی مصوبات شورای نگهبان

شورای نگهبان یکی از ارگان‌هایی است که تصمیماتی در جهت مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران می‌گیرد. بررسی مصوبات شورای نگهبان در حیطه اختیارات دیوان عدالت اداری قرار نمی‌گیرد.

بررسی مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام

تشخیص مصلحت در موارد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان بر عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام است. بررسی مصوبات این ارگان نیز در محدوده اختیارات دیوان عدالت اداری قرار ندارد.

بررسی مصوبات شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی مسئولیت حفاظت از نظام جمهوری اسلامی را بر عهده دارد. بررسی مصوبات این سازمان از تصمیمات و اقدامات خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری به حساب می‌آید.

آشنایی با صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری

همانطور که پیش از این اشاره کردیم، مواردی هستند که در حدود اختیارات دیوان عدالت اداری قرار می‌گیرند. به این ترتیب اگر شکایت در دیوان عدالت اداری در این محدوده‌ها باشد، می‌توان انتظار رسیدگی به این شکایات را در دیوان عدالت داشت.

رسیدگی به شکایت از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی

اگر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی از عملکرد، تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی مانند وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها، تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها یا کارکنان این سازمان‌ها شکایت داشته باشند، می‌توانند بررسی آنها را به دیوان عدالت اداری بسپارند.

رسیدگی به شکایت از آیین نامه‌ها

گاهی افراد نسبت به آیین نامه‌هایی اعتراض دارند که توسط واحدهای دولتی ابلاغ و اجرا می‌شوند. در این حالت امکان پیش رفتن مراحل رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری بعد از ثبت شکایت وجود دارد.

رسیدگی به شکایت از تصمیمات قطعی مراجع اداری

دیوان عدالت اداری این اختیار را دارد که به شکایاتی از آرا و تصمیمات قطعی مراجع اداری رسیدگی کند. کافی است که افراد با نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری آشنایی داشته باشند یا با نمونه دادخواست دیوان عدالت اداری متن دادخواست خود را آماده کنند. پس از ثبت دادخواست باید منتظر رأی شعب بدوی دیوان عدالت باشند.

مراجع اداری بند 2 ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری به این صورت معرفی شده اند: دادگاه‌های اداری، هیأت‌های بازرسی و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، شورای کارگاه، هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده 100 قانون شهرداری‌ها، کمیسیون موضوع ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و منابع طبیعی و اصلاحات بعدی آن.

رسیدگی به شکایات استخدامی

شکایاتی که افراد نسبت به فرآیندهای استخدامی دارند، توسط دیوان عدالت اداری بررسی می‌شوند. شاکیان می‌توانند قضات، مشمولین قانون استخدام کشوری، مستخدمان واحدهای دولتی، لشکری و کشوری باشند.

صدور رأی وحدت رویه

اگر رأی چند دادگاه و شعب دیوان درباره یک موضوع واحد با هم متفاوت باشد، صدور رأی وحدت رویه امکان صادر شدن رأیی واحد را برای شاکی و طرف شکایت فراهم می‌کند.

مهم ترین موارد عدم صلاحیت دیوان عدالت اداری

مواردی هم وجود دارند که در حدود اختیارات دیوان عدالت اداری نیستند. این موارد عبارتند از:

• شکایت از مصوبات شورای انقلاب
• اعتراض به موارد مندرج در احکام استخدام اولیه
• شکایت علیه سازمان نظام پزشکی
• شکایت از عملکرد مراجع انتظامی

وظایف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

هیئت عمومی دیوان عدالت اداری یکی از بخش‌های مهم تشکیلات دیوان عدالت به حساب می‌آید و وظایفی دارد که عبارتند از:

• رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی

• شکایت از آیین نامه‌ها، نظامات، مقررات دولتی و غیر دولتی در صورت:
  • مغایرت با موازین شرعی
  • عدم صلاحیت مرجع مربوط
  • تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات
  • تخلف در اجرای قوانین و مقررات
  • خودداری از انجام وظایف ضایع کننده حقوق افراد
• صدور رأی وحدت رویه

در موارد مشابهی که آرای متعارض از سوی شعب دیوان صادر شده باشد.

• صدور رأی ایجاد رویه

در صورتی که در موضوعی واحد، آرای مشابه متعددی از شعب دیوان صادر شده باشد.

اصلاح خواسته در دیوان عدالت اداری

این امکان برای شاکی وجود دارد که تا پیش از صدور رأی دادگاه شعب بدوی دیوان عدالت اداری، خواسته خود را اصلاح کند. تقاضای اصلاح خواسته بعد از ارسال دادخواست و ضمائم آن به طرفین شکایت در صورتی پذیرفته می‌شود که شعبه تشخیص دهد ماهیت دادخواست تغییر نکرده و با دادخواست اصلاح شده و بدون نیاز به ثبت دادخواست مجدد، کار رسیدگی به پرونده انجام خواهد شد.

قانون دیوان عدالت اداری

در سال 1360 قانون دیوان عدالت اداری تصویب شد. قوانین دیوان عدالت اداری تبصره‌های متعددی دارد که مدام اصلاح می‌شوند. آخرین اصلاحیه آن در 05/11/1401 مورد تأیید قرار گرفت. این قوانین و تبصره‌های آنها در جهت حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.

شرایط شاکی در دیوان عدالت اداری

شاکی در دیوان عدالت اداری شخصیت حقیقی یا حقوقی است که نسبت به اقدامات، تصمیمات و عملکرد سازمان‌های دولتی و غیر دولتی که پیش از این نام برده‌ ایم، متعرض باشد و البته ذینفع شکایت مطرح شده باشد.

شرایط طرف شکایت در دیوان عدالت اداری

طرف شکایت در دیوان عدالت اداری، سازمان‌های دولتی و غیر دولتی یا کارکنان آنها هستند که تصمیمات، آیین‌ نامه‌ها، اقدامات و عملکرد آنها از سوی افراد حقیقی یا حقوقی مورد شکایت قرار گرفته اند.

در این مقاله با تصمیمات و اقدامات خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری آشنا شدید. وکیل دیوان عدالت اداری مانند وکلای فعال در مؤسسه حقوقی دادنیک می‌تواند شما را از جوانب مختلف شکایت، نحوه رسیدگی به پرونده‌ها، مدت زمان اجرای احکام در دیوان عدالت اداری و نحوه پیگیری پرونده در مهلت اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری مطلع کند.

سوالات متداول