تقسیم ارث طلا

طلا، چه به عنوان یک محصول زینتی مثل گردنبد، دستبند و امثالهم و چه به عنوان یک کاربرد تزئینی، از مواردی است که عرف و قانون نظرات مختلفی پیرامون آن بیان کردند که باید بدانیم تفاوت بین آن‌ها چیست؟

یکی از مواردی که ممکن است بین وراث اختلاف نظر بوجود آورد، طلا است. فرقی نمی‌کند که این شیء با ارزش به عنوان ترکه مادر یا پدر باشد، بلکه همیشه بر سر تصاحب آن شائبه‌هایی وجود دارد که سر منشاء آن می‌‌تواند عرف یا قانون باشد.

تقسیم ترکه متوفی بر حسب قانون رویه‌ای یکسان دارد و هر شخصی به لحاظ رابطه سببی یا نسبی می‌تواند از آن‌ها بهره‌مند شود. به همین خاطر اول بهتر است که اولویت تصاحب این مال و اموال به جا مانده از فرد فوت شده را ابتدا مورد بررسی قرار دهیم.

طبقات ارث

هر فرد متوفی ورثه‌ای دارد که دیون مالی و غیرمالی او باید به آن‌ها برسد. به لحاظ دیگر، رابطه سببی و نسبی افراد باعث می‌شوند تا تمام حقوق آن‌ها بعد از مرگ پایمال نشده و بازماندگانشان نفعی از چنین موجودی‌هایی ببرند. تقسیم ارث طلا از لحاظ قانونی وجود دارد و قانونگذار در قانون مدنی برای مشخص کردن اولویت ارث بردن وراث، شرایطی را پیش‌بینی کرده که ما آن را به عنوان طبقات ارث می‌شناسیم.

ماده ۸۶۲ قانون مدنی طبقات ارث را اینگونه برای فرد متوفی مشخص کرده تا اموال و دیون او بر حسب اهمیت جایگاه افراد به شرح زیر تقسیم شود:

• طبقه اول: پدر و مادر متوفی، اولاد (فرزند یا فرزندانش) و اولادِ اولاد وی (نوه یا نوه‌هایش)
• طبقه دوم: اجداد ( پدربزرگ پدری، پدر بزرگ مادری، مادر بزرگ پدری، مادر بزرگ مادری متوفی)، برادر و خواهر وی و اولاد آن‌ها (خواهرزاده‌ها و برادر‌زاده‌ها)
• طبقه سوم: اعمام (عموها) و عمات (عمه‌ها) و اخوال (دایی‌ها) و خالات (خاله‌های) متوفی و اولاد آن‌ها (پسر عمو، دختر عمو، پسر عمه، دختر عمه، پسر دایی، دختر دایی، پسر خاله و دختر خاله وی)

بنابراین جایگاه هر فرد بر اساس طبقات بر طبق قانون وجود دارد. در خصوص تقسیم ارث طلا درست مثل تقسیم سایر اموال و دیون، طبقه اول در اولویت قرار دارند و در صورت نبودن هیچ کدام از آن‌ها، طبقه دوم و سپس طبق سوم ذینفع خواهند بود.

نکته مهمی‌ که باید ذکر کرد، این است که در قانون مدنی، فقط اقوام نسبی در طبقات فوق قرار دارند و از خویشاوندان سببی ( که به واسطه نکاح دائم یا موقّت با فرد رابطه پیدا کردند)، فقط همسر می‌تواند در کنار طبقات اول، دوم یا سوم بر اساس اولویت قرار بگیرد که سهم الارث آن محفوظ است.

بنابراین باید عنوان کرد که تقسیم اموال متوفی در زمانی انجام می‌شود که تمام دیون و حقوقی که برعهده او بوده، مثل پرداخت هزینه‌های کفن و دفن میت یا پرداخت بدهی‌های مالی او، پرداخت شده و سپس باقی مانده ترکه بین وراث تقسیم شود.

تقسیم طلا بعد از فوت مادر

همانطور که گفته شد، تقسیم ارث طلا می‌تواند از دیدگاه عرفی یا قانونی مورد بررسی قرار بگیرد. از منظر عرف جامعه، طلا یک محصول زینتی محسوب می‌شود که مادر، فرزند دختر یا خواهر متوفی آن را به ارث خواهد برد.

اینطور که از قوانین شرعی استنباط می‌شود، استفاده مردان از زیورآلات طلا حرام است و فرقی هم بین فرزند یا داماد متوفی از لحاظ قرابت سببی یا نسبی وجود ندارد. بنابراین جامعه امروزی ما حتی به صورت غلط حق تقسیم ارث طلا را فقط به بانوان اختصاص داده که رویه قانونی آن نظریه مخالفی را بیان می‌کند.

تقسیم طلا به صورت قانونی

از لحاظ قانونی، تقسیم ارث طلا درست همانند سایر اموال باقی مانده متوفی انجام خواهد شد و از لحاظ مالیّت، این محصول با ارزش به هیچ وجه اختلاف جایگاهی با سایر تَرَکه ندارد. درست مانند قوانین انحصار وراثت، اگر یک ورثه برای ارث باقی مانده باشد، کل سهم طلا عیناً به او می‌رسد. ولی اگر افراد یادشده در طبقه وراث موجود باشند، سهم این محصول بین آن‌ها (نسبت به جنسیت مذکر یا مونث) تقسیم خواهد شد.

سوالی که وجود دارد، این است که اگر شخصی تقسیم ارث طلا را وصیت کرده باشد، وضعیت قانونی تقسیم آن چه خواهد شد؟ طلا در بیشتر مواقع از سوی مادر به بازماندگان ارث می‌رسد.

چنانچه او یا متوفی که بیشتر یا تمام دارایی‌هایش به صورت طلا هستند با وصیت تصمیمی برای دارایی‌هایی خود گرفته باشد ( به عنوان مثال مادر وصیت کرده تا تمام طلاهای او به دخترانش برسد)، در نهایت فقط تا یک سوم ارزش کل مال به وراث قید شده در وصیت می‌رسد و انتقال مابقی آن برعهده قبول سایر وراث است.

همچنین اگر شخصی نسبت به تقسیم ارث متوفی ادعای مالکیت بر حسب وصیت داشته باشد، باید سند، وصیت یا شهادت شهود معتبر را ارئّ کند تا مورد تأیید قانونی قرار گیرد و اگر این کار انجام نشود و فرد تمام طلای شخص فوت شده را تصاحب کند، سایر وراث می‌توانند از او در محاکم کیفری طرح شکایت کرده و مجازات وی را خواستار باشند.

جمع بندی

در این مطلب توضیح دادیم که تقسیم ارث طلا چگونه است. در صورتی که همچنان درباره انحصار وراثت طلا سوال دارید می‌توانید با وکیل انحصار وراثت و یا مشاوران حقوقی دادنیک در ارتباط باشید.

سوالات متداول