تمامی مراحل وثیقه ملکی

در بسیاری از قراردادها، به‌ویژه قراردادهای مالی، وثیقه به‌عنوان یک ابزار تضمین کننده تعهدات طرفین عمل می‌کند.

به این ترتیب، طرفی‌که تعهدی را بر عهده می‌گیرد، مالی را به‌عنوان وثیقه به طرف مقابل می‌دهد تا در صورت عدم انجام تعهد، طرف مقابل بتواند با فروش این مال، ضرر و زیان خود را جبران کند. این مکانیزم، اعتماد بین طرفین قرارداد را افزایش داده و ریسک ناشی از عدم اجرای تعهدات را کاهش می‌دهد.

کاربردهای وثیقه گذاری ملک چیست؟

وثیقه ملکی کاربردهای مختلفی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

دریافت وام

وثیقه‌گذاری ملک، به‌ویژه برای دریافت وام‌های کلان، یک روش تضمین‌شده و امن است. وام‌گیرنده با ارائه ملک به‌عنوان وثیقه، به بانک اطمینان می‌دهد که در صورت عدم توانایی در بازپرداخت، بانک می‌تواند با فروش ملک، سرمایه خود را بازیابد. این روش، هم برای بانک و هم برای وام‌گیرنده، یک تضمین محکم محسوب می‌شود.

آزادی موقت متهم

در برخی از پرونده‌های قضایی، با هدف تضمین حضور متهم در مراحل دادرسی و جلوگیری از فرار وی، قاضی می‌تواند قرار آزادی موقت صادر کند. این بدان معنا است که متهم با ارائه وثیقه‌ای مشخص که می‌تواند شامل پول، ملک و یا تضمین‌های بانکی باشد، تا زمانی‌که صدور حکم نهایی آزاد می‌شود. در صورت عدم حضور متهم در دادگاه یا انجام اعمالی که موجب تضییع حقوق شاکی یا اختلال در روند دادرسی شود، وثیقه ضبط شده و به نفع دولت یا شاکی خصوصی خواهد بود.

ضمانت حسن انجام کار

در برخی قراردادها، به‌ویژه قراردادهای پیمانکاری، به‌منظور اطمینان از اجرای صحیح و به‌موقع تعهدات، پیمانکار موظف است ملکی را به‌عنوان ضمانت حسن انجام کار به کارفرما ارائه دهد. این بدان معنا است که اگر پیمانکار به تعهدات خود عمل نکند، کارفرما مجاز است تا با فروش ملک وثیقه‌گذاری شده، خسارات وارده را جبران نماید.

ضمانت تعهدات مالی

برای اطمینان از اجرای صحیح تعهدات در برخی قراردادها، پیمانکار موظف است ملکی را به‌عنوان وثیقه به کارفرما ارائه دهد. این وثیقه، تضمینی برای جبران خسارات احتمالی ناشی از عدم انجام تعهدات توسط پیمانکار است. در صورت بروز چنین مشکلی، کارفرما می‌تواند با فروش ملک، خسارت وارده را جبران نماید.

انواع وثیقه ملکی شامل چیست؟

دو نوع وثیقه ملکی رایج وجود دارد:

وثیقه رهنی

این وثیقه، یک روش متداول برای تضمین بازپرداخت وام است که در آن، مالک یک ملک را به‌عنوان ضمانت نزد بانک یا موسسه مالی قرار می‌دهد. این ملک همچنان در تصرف مالک باقی می‌ماند، اما تا زمانی‌که تمام بدهی تسویه شود و امکان فروش یا انتقال آن نیز وجود ندارد.

به‌عبارت ساده‌تر، مالک ملک را گرو می‌گذارد تا اطمینان دهد که وام دریافتی را به‌موقع بازپرداخت خواهد کرد.

وثیقه عادی

در این حالت مالک اصلی تا زمانی‌که بدهی خود را به‌طور کامل پرداخت نکند، نمی‌تواند از آن مال استفاده کند. این نوع وثیقه بیشتر برای اموال منقول مثل خودرو به‌کار می‌رود و به‌عنوان یک تضمین مالی برای پرداخت بدهی عمل می‌کند.

همچنین، در این روش، مالکیت مال تغییر نمی‌کند، اما مالکیت استفاده از آن به‌طور موقت به وثیقه‌گیرنده منتقل می‌شود.

مراحل وثیقه گذاری ملک شامل چیست؟

وثیقه گذاری ملک فرآیندی است که طی آن، مالک ملک خود را به‌عنوان وثیقه برای تضمین انجام تعهدات یا حسن نیت در انجام امری خاص ارائه می دهد. این فرآیند به‌طور کلی شامل مراحل زیر است:

1.      ارائه درخواست

برای وثیقه‌گذاری ملک، ابتدا باید به نهادهای ذی‌ربطی هم‌چون بانک‌ها، دادگاه‌ها یا دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمود. پس از ارائه درخواست رسمی، متقاضی موظف به تکمیل فرم‌های مربوطه خواهد بود.

2.     ارائه مدارک

برای انجام معاملات ملکی، ارائه برخی مدارک الزامی است. از جمله این مدارک می‌توان به شناسنامه، کارت ملی، سند مالکیت و استعلام ثبتی ملک اشاره کرد. استعلام ثبتی فرآیندی است که طی آن، اطلاعات دقیقی از وضعیت حقوقی یک ملک به‌دست می‌آید.

این اطلاعات شامل مالک یا مالکین، مساحت، کاربری، آدرس ملک و سوابق معاملات آن می‌شود. همچنین، با استعلام ثبتی می‌توان از نبود هر گونه رهن، توقیف یا محدودیت دیگری روی ملک مطمئن شد. علاوه‌بر این، برای انجام استعلام ثبتی، دو روش کلی وجود دارد: مراجعه حضوری به اداره ثبت اسناد و املاک یا استفاده از سامانه‌های آنلاین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.

3.   ارزیابی ملک

کارشناس رسمی دادگستری با بررسی دقیق ویژگی‌های ملک، موقعیت مکانی آن و نرخ‌های روز بازار، ارزش واقعی ملک را تعیین می‌کند.

این ارزش‌گذاری به‌منظور اطمینان از تناسب مبلغ تعهد با ارزش واقعی ملک صورت می‌گیرد و مستندات لازم برای انجام معاملات و یا ارائه به مراجع قضایی را فراهم می‌آورد. همچنین، ارائه گواهی رسمی کارشناسی به‌همراه سایر مدارک مورد نیاز، از الزامات قانونی بسیاری از معاملات ملکی است.

4.    تنظیم سند وثیقه

در دفترخانه اسناد رسمی، سندی رسمی به‌عنوان وثیقه تنظیم می‌گردد که طی آن طرفین تعهدات خود را به‌صورت دقیق و قانونی به ثبت می‌رسانند. این سند، که از اهمیت بالایی در تضمین اجرای تعهدات برخوردار است، باید تمامی جزئیات و شرایط توافق را به‌طور کامل و روشن در برگیرد.

5.     ثبت سند وثیقه

ثبت سند وثیقه در اداره ثبت اسناد و املاک، گامی مهم در جهت اطمینان از اجرای تعهدات طرفین معامله است. این فرآیند با تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی و حضور طرفین آغاز می‌شود. پس از تنظیم، با مراجعه به سامانه ثبت و دریافت کد رهگیری، سند برای ثبت آماده می‌شود.

برای تکمیل این فرآیند، ارائه سند تنظیمی، کپی برابر اصل مدارک شناسایی، سند مالکیت وثیقه، رسید پرداخت هزینه‌ها و در صورت لزوم وکالت‌نامه الزامی است. همچنین، ثبت سند، ضمن ایجاد امنیت حقوقی برای طرفین، به‌عنوان مدرکی معتبر در مراجع قضایی قابل استناد است.

در خصوص وثیقه ملک چه هزینه‌هایی باید انجام شود؟

هزینه‌های ثبتی سند وثیقه شامل مجموعه‌ای از پرداخت‌های قانونی است که برای ثبت رسمی این سند در اداره ثبت اسناد و املاک ضروری خواهد بود. این هزینه‌ها عمدتاً شامل حق‌الثبت، حق‌التحریر و سایر عوارض قانونی تعیین شده است که باید توسط طرفین معامله به حساب اداره ثبت واریز گردد.

فک رهن به‌معنای رفع وثیقه از روی ملکی است که به‌عنوان ضمانت برای پرداخت بدهی در اختیار شخص دیگری قرار گرفته است. به‌عبارت ساده‌تر، زمانی‌که فرد وام‌گیرنده تمام مبلغ قرض خود را تسویه کند، ملک او از حالت وثیقه خارج شده و آزاد می‌شود.

نکات مهمی که باید قبل از وثیقه گذاری ملک به آن‌ها توجه کنید

• مشاوره با وکیل: قبل از هر اقدامی، حتما با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور ملکی مشورت کنید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
• بررسی دقیق مدارک: قبل از هر اقدامی، لیست کاملی از مدارک مورد نیاز برای وثیقه‌گذاری را تهیه کرده و صحت آن‌ها را به‌دقت بررسی کنید.
• ارزیابی ارزش ملک: برای تعیین دقیق ارزش ملک و جلوگیری از اختلافات بعدی، از یک کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی ملک استفاده کنید.
• تعیین دقیق تعهدات: تمام جزئیات و شرایط تعهدات خود را به‌طور دقیق در سند وثیقه قید کنید تا در آینده مشکلی پیش نیاید.
• توافق بر شرایط فک رهن: قبل از امضای قرارداد، شرایط فک رهن (رفع وثیقه) را به‌طور کامل بررسی و در سند قید کنید.
• انتخاب نوع وثیقه مناسب: نوع وثیقه را با توجه به شرایط خاص خود و توافق طرفین انتخاب کنید.
• اطلاع از قوانین و مقررات مربوط به وثیقه گذاری: قبل از هر اقدامی، از قوانین و مقررات مربوط به وثیقه‌گذاری به‌طور کامل آگاه شوید.
• توجه به شرایط و اوضاع اقتصادی: قبل از وثیقه‌گذاری، شرایط اقتصادی خود و احتمال بروز مشکلات مالی در آینده را به‌دقت در نظر بگیرید.
• بررسی سوابق و اعتبار وثیقه گیرنده: اگر قصد وثیقه‌گذاری ملک برای دریافت وام را دارید، از اعتبار و سابقه مالی موسسه‌ یا بانک مورد نظر اطمینان حاصل کنید.

جمع بندی

وثیقه‌گذاری ملک، یک ابزار قانونی موثر برای تضمین تعهدات مالی است. انتخاب نوع وثیقه مناسب و طی صحیح مراحل قانونی، از بروز مشکلات حقوقی در آینده پیشگیری می‌کند. با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی این فرآیند، مشاوره با متخصصان حقوقی امری ضروری است.

از این‌رو، موسسه حقوقی دادنیک با بهره‌گیری از وکلای مجرب و با تجربه، به شما در تمامی مراحل وثیقه‌گذاری ملک از جمله انتخاب بهترین نوع وثیقه، تنظیم قراردادهای دقیق و پیگیری امور حقوقی تا حصول نتیجه مطلوب، خدمات مشاوره‌ای تخصصی ارائه می‌دهد.

سوالات متداول