فردی که سندی را جعل می‌کند قصد دارد دیگران را فریب و یا به آنها ضرر برساند. همچنین جاعل می‌خواهد دروغ را جای حقیقت جلوه دهد. فردی که مدرک یا سند او جعل شده است می‌تواند برای شکایت از جرم جعل به مرجع قضایی صالح مراجعه کند.
باتوجه‌به اینکه مصادیق بی‌شماری از جرم جعل توسط قانون‌گذار جرم‌انگاری شده است، دادگاه صالح به رسیدگی بر اساس مجازات جرم ارتکابی متفاوت خواهد بود. از جمله: دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب و دادسرای جرائم رایانه‌ای.
در این مقاله از دادنیک بررسی دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به جرم جعل می‌پردازیم. درصورتیکه در این زمینه نیازمند دریافت مشاوره حقوقی هستید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
مصادیق جعل چیست؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی جعل یا تزویر به معنای انجام این کارها است:
- ساختن نوشته، سند، مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی
- خراشیدن، تراشیدن، قلم بردن، الحاق، محو، اثبات، سیاه کردن، تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی
- الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر
- بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن
دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به جرم جعل
زمانی که جرمی واقع می‌شود فرد شاکی باید دعوای کیفری مطرح نماید. برای طرح دعوای کیفری باید شکواییه به مراجع کیفری ارائه شود. مرجع صالح برای رسیدگی به جرم جعل دادسرا است و فرد شاکی می‌تواند ابتدا به کلانتری یا دادسرا مراجعه کند و شکایت خود را به‌صورت کتبی ثبت نماید.
باتوجه‌به این که مصادیق بی‌شماری برای جرم جعل و استفاده از اسناد جعل شده در قانون در نظر گرفته شده است که مجازات‌های آنها متفاوت است، دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به آنها نیز تفاوت دارد.
- دادگاه صالح در مواردی که کسی از سند مجعول با هدف اخلال در نظم اقتصادی کشور، استفاده نماید و به‌عنوان محارب قلمداد شود، دادگاه انقلاب است.
- در سایر جرایم جعل، اگر مجازات آن، تعزیری درجه چهار یا بالاتر باشد، دادگاه صالح، دادگاه کیفری ۱ و در سایر موارد، دادگاه صالح، دادگاه کیفری است.
دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به جرم جعل رایانه‌ای
ممکن است جرم جعل به‌صورت رایانه‌ای انجام شود که به دلیل پیشرفت تکنولوژی و افزایش جرایم رایانه‌ای برای بررسی تخصصی‌تر این قبیل از جرم‌های رایانه‌ای دادسرای تخصصی با عنوان دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه‌ای در این زمینه تأسیس گردیده است که اگر فرد شاکی قصد شکایت از جرم جعل رایانه‌ای را دارد می‌تواند با ارائه شکواییه‌ای دراین‌خصوص به این دادسرا مراجعه نماید.
شرایط تحقق جرم جعل
برای تحقق جرم جعل باید شرایط زیر مهیا باشد:
- موضوع جعل باید در قانون بیان شده باشد، برای مثال سند، نوشته، مهر، امضا و غیره.
- درصورتیکه اسناد و مدارک و سایر موارد، خودشان جعلی باشند، جرم جعل محقق نخواهد شد.
- جعل در مورد اسناد و نوشته‌های کپی شده امکان‌پذیر نیست
- جرم جعل زمانی محقق می‌شود که اسناد و مدارک جعل شده، افراد عادی را به‌اشتباه اندازد و تشخیص جعلی بودن آنها با چشم غیرمسلح غیرممکن باشد.
- برای تحقق جرم جعل باید حتماً قصد تقلب و ضرر رساندن به دیگری احراز شود.
انواع جرم جعل
جرم جعل شامل انواع زیر است:
- جرم جعل مادی
- جرم جعل معنوی
- جرم جعل رایانه‌ای
- استفاده از سند مجعول
هر یک از انواع جرم جعل مصادیق متعددی نیز دارد.
مراحل شکایت کیفری در جرم جعل
برای مطرح‌کردن شکایت کیفری در جرم جعل به‌منظور صدور حکم مجازات آن، باید ابتدا به همراه مدارک هویتی از قبیل شناسنامه و کارت ملی و سایر مدارکی که برای ثابت‌کردن جرم لازم است؛ مانند سند یا مدرک جعل شده، به یکی از دفاتر خدمات قضایی برود و شکایت‌نامه خود را در سامانه ثنا ثبت نماید.
در متن شکایت‌نامه باید خلاصه‌ای از شرح واقعه را شرح دهید. بعد از ارسال شکایت‌نامه یا شکوائیه به دفاتر خدمات قضایی، این دفاتر شکوائیه شما را به دادگاه ارسال می‌کند و در دادسرا پرونده‌ای برای جرم جعل شکیل و تحقیقات اولیه در مورد آن آغاز خواهد شد.
سپس باتوجه‌به نتیجه تحقیقات مقدماتی، اگر دلایل و شواهد کافی برای اثبات‌کردن جرم جعل احراز شود، قرار جلب صادر خواهد شد و پرونده برای صادر شدن کیفرخواست برای دادستان ارسال خواهد شد د و برای رسیدگی و تحقیقات بیشتر و دریافت حکم نهایی به دادگاه کیفری ارجاع می‌گردد.
در نهایت دادگاه کیفری باتوجه‌به نتایج تحقیقات و محتویات پرونده حکم مجازات را برای جعل صادر خواهد کرد.
جرم جعل دارای مصادیق زیادی است، بنابراین پرونده‌های مربوط به جعل پرونده‌های پیچیده‌ای خواهند بود. شکایت کیفری نیازمند اطلاعات و دانش حقوقی هستند، در غیر این صورت پیگیری حقوقی بی‌نتیجه خواهد بود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم از خدمات یک وکیل باتجربه در این زمینه استفاده کنید.
جمع‌بندی
جرم جعل، زمانی رخ می‌دهد که فردی با تغییردادن متقلبانه حقیقت، به سود خود و به زیان دیگری اقدام کند. زمانی که جرم جعل واقع می‌شود، شاکی باید طرح دعوای کیفری نماید، برای این امر نیز باید شکواییه را تنظیم و به مراجع کیفری ارائه کند.
اما باتوجه‌به مصادیق گوناگون جرم جعل مراجع ذی‌صلاح برای رسیدگی به جرم جعل نیز متفاوت خواهند بود: از جمله دادگاه کیفری یک، دو، انقلاب و دادسرای تخصصی جرایم رایانه‌ای.
وکلای مؤسسه حقوقی دادنیک آماده‌اند شما مخاطبان عزیز را در دعاوی پیرامون جرم جعل پشتیبانی کنند.
سؤالات متداول
جعل سند عادی قابلگذشت است؟
بله درصورتیکه جعل، نسبت به اسناد عادی رخ دهد. جرمی قابلگذشت است و با گذشت شاکی، مرتکب از تحمل مجازات معاف خواهد شد.
آیا جعل اسناد دانشگاهی هم جرم است؟
بله فردی مدارک مربوط به دانشگاه، مانند مدرک تحصیلی، ریزنمرات دانشگاه یا مدرک فارغ‌التحصیلی را جعل، یا از این مدارک جعل شده با آگاهی استفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم می‌شود.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
