ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا در قانون آیین دادرسی مدنی، اشکالاتی هستند که خوانده و خواهان دعوا، قادرند با استناد به آن‌ها، مانعی در رسیدگی ماهوی به دعوا ایجاد نمایند.
ایراد امر مطروحه زمانی مطرح میشود که یکی از مصادیق دعاوی حقوقی بین همان اشخاص، در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری، قبلاً اقامه شده و تحت رسیدگی است یا اگر همان دعوا نیست؛ دعوایی است که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد. ایراد امر مطروحه سبب ارجاع پرونده، به مرجع رسیدگی‌کننده سابق، میشود.
در این مقاله از دادنیک به بررسی شرایط مطرح‌کردن ایراد امر مطروحه می‌پردازیم. درصورتیکه در این زمینه نیازمند دریافت مشاوره حقوقی دارید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
ایراد امر مطروحه به چه معنا است؟
بر اساس ماده ۸۴ آیین دادرسی مدنی، خوانده می‌تواند زمانی که دعوا بین اشخاص مشابهی مطرح شده است و پرونده در دست رسیدگی در همان دادگاه یا دادگاه دیگر است یا پرونده مرتبطی وجود دارد، نسبت به این موضوع اعتراض نماید. دعوای مرتبط دعوایی است که نتیجهٔ آن در دعوای دیگر مؤثر است، این دو دعوا با یکدیگر مرتبط هستند.
برای مثال فرض کنید که شوهری نفقه همسر خود را نپرداخته و به همین دلیل زن از شوهر خود شکایت کرده؛ اما هم‌زمان در دادگاه دیگر دعوایی دررابطه‌با عدم تمکین زن در حال بررسی است.
این دو دعوا با یکدیگر ارتباط دارند و برای‌آنکه حکم دعوای انفاق مشخص گردد، باید نتیجه دعوای عدم تمکین اعلام شود؛ چرا که اگر در دعوای دوم مشخص شود زن نیازهای همسر خود مانند نیاز جنسی را برآورده نکرده، نفقه به وی تعلق نمی‌گیرد.
اثبات ایراد امر مطروحه
وقتی این ایراد مطرح میشود، اگر ادعا شود که پرونده قبلی در همین دادگاه است دادگاه پرونده را از دفتر تقاضا و سپس آن را بررسی می‌کند و اگر هم در دادگاه دیگری مطرح شده باشد، پرونده را از دادگاه مطالبه و بعد از ملاحظه تصمیم مقتضی را صادر می‌کند.
در صورت‌پذیرش و اثبات ایراد امر مطروحه توسط دادگاه، در این دو حالت:
- دعوا قبلاً در همین شعبه دادگاه مطرح شده: در این صورت دادگاه قرار رسیدگی توأمان صادر و به هر دو دعوا یک جا رسیدگی می‌کند؛ چرا که یا موضوعاً و بر اساس قواعد مربوط به اعتبار امر مختومه یک دعوا شمرده میشود، یا اصحاب دعوای واحد، موضوع واحد و سبب واحد و یا اینکه رسیدگی به آن‌ها دارای ارتباط کامل با هم هستند.
- دعوا قبلاً در شعبه دیگری از این دادگاه مطرح شده: در این صورت شعبه دادگاه با صدور قرار امتناع از رسیدگی، از رسیدگی امتناع خواهد کرد و پرونده با تعیین رئیس شعبه اول به شعبه‌ای که دعوا در آن مطرح است برای رسیدگی توأمان ارسال خواهد شد.
بنابراین، ایراد امر مطروحه زمانی باعث تغییر مرجع رسیدگی به دعوا خواهد شد که پرونده‌هایی که قبلاً طرح شده در شعبه دیگری از دادگاه در حال رسیدگی‌اند و چنانچه در همین شعبه در حال رسیدگی باشد مرجع رسیدگی عوض نمی‌شود.
مهلت زمان در نظر گرفته شده برای طرح ایراد مطروحه چقدر است؟
پایان جلسه اول دادرسی آخرین مهلتی است که خوانده قادر است نسبت به طرح ایراد مطروحه اقدام نماید؛ پایان جلسه اول دادرسی زمانی است که خوانده فرصت دعوا برایش فراهم میگردد، تا زمانی که زمان مربوط به این دفاع به پایان نرسیده باشد، جلسه اول دادرسی تمام نمی‌شود.
جمع‌بندی
در قانون آیین دادرسی مدنی، مواردی در نظر گرفته شده است که در صورت وجود آن‌ها، طرف مقابل می‌تواند، به دعوای مطروحه، ایراد وارد نماید و مانعی بر سر رسیدگی به دعوا، هرچند به‌صورت موقت ایجاد کند.
ایراد امر مطروحه وقتی طرح میشود که خوانده اعلام می‌کند که دعوای اقامه شده قبلاً بین اصحاب آن در همین دادگاه یا دادگاه دیگری که از حیث درجه مساوی و هم عرض با آن است مطرح و در حال رسیدگی است. ایراد امر مطروحه زمانی قابل‌طرح است که دعوای طرح شده یا عیناً همان دعوایی است که قبلاً اقامه شده و یا با آن دعوا ارتباط کامل دارد.
وکلای مؤسسه حقوقی دادنیک آماده‌اند شما را در زمینه مسائل و چالش‌های حقوقی پیرامون ایراد امر مطروحه راهنمایی و پشتیبانی کنند.
سؤالات متداول
اگر همان دعوای مطروحه در مرحله تجدیدنظر تحت رسیدگی باشد، تکلیف چه خواهد بود؟
در قانون ایران، مقررات ویژهای دراینخصوص وجود ندارد. باتوجهبه مفهوم ماده ۱۹ آیین دادرسی مدنی معمولاً این امر باعث توقیف دادرسی در مرحله بدوی تا زمان صدور رأی از دادگاه تجدیدنظر میگردد سپس قرار رد دعوا صادر میشود.
ارتباط کامل دو دعوا چگونه برای قاضی احراز میشود؟
درصورتیکه نتیجه یک دعوا در صدور رأی در خصوص دعوای دیگر تأثیر مستقیم داشته باشد بین این دو دعوا ارتباط کامل وجود دارد.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
