فدیه در طلاق

در قانون کشور طلاق به عنوان حقی از پیش تعیین شده برای مردان در نظر گرفته شده است. مگر اینکه زن در زمان عقد یا بعد از ازدواج حق طلاق را بگیرد. گاهی شرایط زندگی برای زن سخت می‌شود و از سویی مدارک لازم برای طلاق از مرد را ندارد.

در این صورت می‌تواند از روش فدیه در طلاق استفاده کند. به این معنا که مالی به شوهر بدهد و از او جدا شود. فدیه یکی از روش های گرفتن طلاق از طرف زن است که در ادامه به طور کامل توضیح می دهیم.

فدیه چیست؟

فدیه در مفهوم فقهی در موارد مختلفی به کار می‌رود. برای مثال این واژه در لغت معنای مالی را می‌دهد که در قبال آزاد شدن یک شخص زندانی یا اسیر پرداخت می‌شود. وقتی به فقه رجوع می‌کنیم، متوجه می‌شویم که معنای فدیه در آن هم شبیه به معنی لغوی اش است.

در دین اسلام فدیه در سه مورد یعنی در زمان روزه، در زمان حج و در زمان طلاق به کار می‌رود. فدیه در طلاق خلع یا طلاق مبارات موضوع اصلی است و به صورت جداگانه به شرح آن‌ می‌پردازیم. اما دو نوع دیگر فدیه را ادامه بررسی خواهیم کرد.

فدیه روزه

روزه بر همه واجب است، مگر اینکه گرفتن آن مطابق با شرع واجب نباشد. برای مثال فرد بیماری که روزه برای وی ضرر دارد، زن بارداری که نباید روزه بگیرد یا یک فرد مسن در این دسته جای می‌گیرند و باید به ازای هر روزی که روزه نمی‌گیرند، مالی را به فقرا پرداخت کنند. این مال فدیه نام دارد.

فدیه حج

در زمان حج اگر فردی کار حرامی انجام دهد باید مالی را به عنوان فدیه حج پرداخت کند. البته فعل حرام در حج کمی متفاوت تر از حالت معمول است. برای مثال کوتاه کردن ناخن و مو یا رفتن به شکار از جمله کارهایی محسوب می‌شوند که بر حجاج حرام هستند.

فدیه در طلاق

زن برای گرفتن طلاق از مرد باید یکی از شروط 12 گانه ضمن عقد را اثبات کند. در غیر این صورت گرفتن طلاق از همسر امکان پذیر نیست. البته همانطور که گفتیم داشتن حق طلاق از سوی زن هم این اجازه را به وی می‌دهد که در هر شرایطی بدون نیاز به اثبات چیزی در دادگاه از همسر خود جدا شود. اما فدیه نیز یکی از روش‌های گرفتن طلاق از سوی زن محسوب می‌شود که زن می‌تواند از آن برای جدایی استفاده کند.

فدیه به عوض یا مالی گفته می‌شود که زوجه می‌تواند در زمان طلاق خلع یا مبارات آن را به همسر خود بذل و بخشش کند تا بتواند در قبال آن از وی جدا شود.

فدیه در طلاق خلع و مبارات

طلاق خلع از انواع است که در دسته طلاق‌های یک طرفه و زیر مجموعه طلاق بائن قرار می‌گیرد. در طلاق خلع نمی‌توان پس از جدایی از مرد برای شروع زندگی، دوباره به وی رجوع کرد. با استناد به ماده 1146 قانون مدنی، در طلاق خلع زوجه به واسطه نفرت و کراهتی که نسبت به زوج دارد، تمایل به طلاق پیدا می‌کند.

در این حالت می‌تواند با پرداخت یک عوض یا مال به شوهر، او را ترغیب به جدایی کند. البته نکته مهم اینجاست که بعد از طلاق خلع زن نمی‌تواند به واسطه گرفتن مالی که به مرد بخشیده، دوباره به او رجوع کند.

 بر اساس قانون، میزان فدیه در طلاق خلع و مبارات از قبل پیش بینی شده است و زن می‌تواند با استناد به پرداخت آن از همسر خود جدا شود. در این نوع طلاق مهریه می‌تواند کمتر، مساوی یا بیشتر از مهریه باشد.

در مقابل طلاق مبارات قرار دارد که می‌توان بر اساس فدیه برای جدایی از آن استفاده کرد. به عبارت ساده تر در طلاق مبارات تنفر دو جانبه است و جزئی از طلاق بائن نیست. یعنی مرد می‌تواند در زمان عده به همسر خود برای شروع دوباره زندگی رجوع کند.

در این حالت اگر مرد به زندگی رجوع کند، زن می‌تواند مال بخشیده شده را از وی پس بگیرد. بر این اساس میزان فدیه در طلاق مبارات، می‌تواند با میزان مهریه برابر یا از آن کمتر باشد. این در حالی است که اگر زن مالی بیش از مبلغ مهریه را به مرد ببخشد، همچنان طلاق صحیح است، اما مرد مالکیتی نسبت به مبلغ اضافه بر مهریه نخواهد داشت.

سوالات متداول