سلب حضانت فرزند از پدر

طبق ماده 1168 قانون مدنی «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین (پدر و مادر) است.» حضانت به معنای مراقبت، سرپرستی، رشد و پرورش کودک در محیطی آرام و امن است. بنابراین پدر و مادر هر دو موظف به مراقبت، سرپرستی و رشد فرزندان در محیطی امن و صمیمی با امکانات لازم هستند.

بر اساس قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده، حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر تا سن هفت سالگی بر عهده مادر است. سپس حضانت فرزندان تا رسیدن به سن بلوغ (دختر نه سال تمام قمری و فرزند پسر پانزده سال تمام قمری) با پدر است.

اگر در این مهلت بنابر دلایلی، پدر صلاحیت لازم برای حضانت فرزندان را نداشته باشد، بر اساس قانون، با تقدیم دادخواست سلب حضانت فرزند از پدر به دادگاه خانواده، حضانت از پدر سلب می‌شود. در این مقاله از مجله حقوقی دادنیک به بررسی سلب حضانت فرزند از پدر خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید و برای دریافت مشاوره در زمینه حضانت فرزندان و نفقه فرزند با وکلا و مشاوران حقوقی دادنیک ارتباط برقرار نمایید.

سلب حضانت از والدین چگونه است؟

در خصوص سلب حضانت فرزند از مادر یا سلب حضانت فرزند از پدر، ماده 1173 قانون مدنی بیان می‌کند که «هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.»

چه مواردی باعث سلب حضانت پدر می شود؟

همچنین بر اساس ماده 1173 قانون مدنی «موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:

1. اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار
2. اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
3. ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
4. سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی گری و قاچاق
5. تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف»

بر اساس ماده 3 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان «هرگونه خرید، فروش، بهره‌ کشی و به کارگیری کودکان به منظور ارتکاب ‌اعمال خلاف از قبیل قاچاق، ممنوع و مرتکب، حسب مورد علاوه بر جبران خسارات وارده به شش ماه تا یک سال زندان یا به جزای نقدی از ده میلیون ریال تا ‌بیست میلیون ریال محکوم خواهد شد.»

شرایط سلب حضانت از پدر

بر اساس ماده 1173 قانون مدنی اگر پدر، یکی از موارد عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی را داشته باشد و صلاحیت نگهداری فرزندان را نداشته باشد، شرایط برای گرفتن فرزندان توسط مادر فراهم شده، مادر با ارائه مدارک لازم برای اثبات عدم صلاحیت پدر و دادخواست خود برای حضانت فرزندان به دادگاه خانواده، حکم حضانت فرزندان را از دادگاه خانواده دریافت می‎نماید.

چه کسانی می توانند درخواست سلب حضانت بدهند؟

در پاسخ به این سؤال که چه کسانی می‌توانند بر علیه پدر و مادری که صلاحیت نگهداری و مراقبت از فرزندان خود را ندارند، اقدام کند؟ باید بگوییم که درخواست سلب حضانت والدین، نیاز به یک اتهام کیفری دارد و در دادگاه حقوقی قابل حل و فصل نخواهد بود.

بنابراین اولین قدم برای درخواست سلب حضانت فرزندان از پدر یا مادر، اقدام کیفری است. همچنین اگر شخصی شاهد سوء رفتار و سوء مراقبت از کودک (مراقبت جسمی، روحی یا عاطفی) باشد باید با مراجعه به یک مرجع قضایی، قانون گذار را از وقوع چنین مسئله ای مهمی آگاه کند.

دادگاه خانواده بعد از بررسی شرایط پدر و مادر، برای دفاع از حق و حقوق فرزندان، حضانت فرزندان را به یکی از نزدیک ترین و مطمئن ترین اعضای خانواده آن‌ها می‌سپارد یا فرزندان را به یکی از مراکز نگهداری از کودکان بدسرپرست یا بی سرپرست معرفی می‌کند.

دادخواست سلب حضانت از پدر

اگر پدر یکی از دلایل سلب حضانت را بر طبق ماده 1173 قانون مدنی داشته باشد، نزدیکان، اقربای طفل و قیم او، باید دادخواست سلب حضانت فرزندان را به دادگاه خانواده ارائه دهند. دادگاه صالح، پرونده دادخواست سلب حضانت فرزند از پدر را بررسی کرده، حضانت فرزندان را به مادر یا نزدیکان کودک واگذار می‌کند.

همچنین اگر به علت طلاق والدین، حضانت فرزندان بر عهده مادر باشد اما مادر به دلایلی از جمله ازدواج مجدد، بیماری صعب العلاج (جنون) و غیره، صلاحیت نگهداری و مراقبت از فرزندان را نداشته باشد، پدر با ارائه دادخواست حکم حضانت به دادگاه خانواده و تقدیم مدارک لازم نظیر استشهادیه و گواهی پزشک معالج می‌تواند حکم حضانت فرزندان را از مرجع صالح دریافت نماید.

برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره سلب حضانت از مادر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله حضانت فرزند بعد از ازدواج مجدد مادر را مطالعه کنید.

نمونه دادخواست سلب حضانت از پدر

ریاست محترم دادگاه خانواده

با سلام

احترماً به استحضار می‌رسانم که اینجانب …. فرزند …. به شماره شناسنامه در تاریخ ….. در دفتر رسمی ازدواج و طلاق به شماره ثبت …. با آقای …. فرزند …. عقد نکاح دائم نموده ایم و ثمره عقد نکاح دائم و زندگی مشترک ما فرزند دختر/ پسر به نام … است. با توجه به اینکه، بعد از صدور حکم طلاق و تعیین مسکن جداگانه، حضانت فرزند مشترک ما با آقای …. تعیین شده است، ایشان به علت اعتیاد (کتک زدن خارج از حد متعارف، فساد اخلاقی، بیماری روانی، سوء استفاده از طفل) صلاحیت لازم برای نگهداری از فرزند را ندارد.

لذا از دادگاه محترم تقاضامندم با توجه به موارد صریحی که دلایل اثبات آن پیوست دادخواست شده است و پس از احراز موارد مزبور، مراتب قانونی را به جهت صدور حکم مبنی بر سلب حضانت فرزند از آقای …. و صدور حکم حضانت به نام اینجانب نسبت به فرزند/فرزندان، به نام …. را لحاظ بفرمایید.

جمع بندی

همان طور که دیدید، در این مطلب شرایط سلب حضانت فرزندان از پدر را توضیح دادیم. برای دریافت مشاوره بیشتر در زمینه حضانت فرزندان و عوامل سلب حضانت فرزند از پدر با وکیل خانواده در مؤسسه حقوقی دادنیک ارتباط برقرار نمایید.

سؤالات متداول