حق کسب و پیشه یک مفهوم حقوقی مهم در حوزه کسب و کار است که به حقوق و تعهدات متعلق به فعالیت‌های تجاری و صنعتی در یک محل استیجاری اشاره دارد. این مفهوم به مستأجر اجازه می‌دهد که در محل استیجاری خود فعالیت کسب و کار را آغاز کند و از منابع و سرمایه‌های مرتبط با آن استفاده نماید.
با ما همراه شوید تا به طور کامل به سؤال حق کسب و پیشه چیست بپردازیم و تمامی زوایای آن را مورد بررسی قرار دهیم.
وکلای پایه یک دادگستری دادنیک به صورت تخصصی در امور ملکی فعالیت می‌کنند.
در صورتی که به وکیل ملکی نیاز دارید می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
حق کسب و پیشه چیست؟
حق کسب و پیشه به مجموعه‌ای از حقوق و تعهدات مربوط به فعالیت‌های تجاری در محل استیجاری اشاره دارد. در گذشته، وقتی یک مکان تجاری اجاره می‌شد و فرد مستأجر با کسب و پیشه خود به آن مکان رونق می‌بخشید، مستأجر این حق را به دست می‌آورد. این حق به معنای امکان درخواست جبران خسارت به صاحب ملک در صورت تخلیه مستأجر یا اجاره دادن مکان به شخص دیگر بود.
به طور کلی، حق کسب و پیشه به اعتبار و رونق تجاری مرتبط با یک محل استیجاری به دلیل انجام یک شغل خاص در آن محل اشاره دارد و قانونی برای آن منعی وجود ندارد. به عبارت دیگر، مستأجر می‌تواند درخواست این حق را از صاحب ملک در صورت ایجاد رونق و اعتبار در محل استیجاری خود داشته باشد.
انتقال حق کسب و پیشه چگونه است؟
بر اساس قانون روابط مؤجر و مستأجر مصوب سال ۱۳۵۶، امکان انتقال حق کسب و پیشه برای مستأجر در محل کسب وجود دارد.
در صورتی که در قرارداد اجاره اولیه ثبت شده باشد. مستأجر می‌تواند با تنظیم اجاره نامه رسمی، ملک مورد نظر را به صاحبان شغل یا مشاغل مشابه منتقل کند.
در این مورد، ملاک تشخیص شباهت شغل به عرف محل و منطقه ملک مورد نظر مشخص می‌شود.
تفاوت حق کسب و پیشه با سر قفلی
حق کسب و پیشه و سرقفلی دو مفهوم متفاوت در حوزه کسب و کار هستند. حق کسب و پیشه به حقوق و تعهدات متعلق به فعالیت‌های تجاری و صنعتی در یک محل استیجاری اشاره دارد.
این حقوق شامل مسائلی مانند مالکیت معنوی (برند، اختراعات و حقوق مالکیت فکری)، حقوق استفاده از محل و امکان درخواست جبران خسارت در صورت تخلف از قرارداد هستند که اختیارات مالک سرقفلی نامیده میشوند.
این حق اغلب در قراردادهای اجاره مکان‌های تجاری تعیین می‌شود و به مستأجر اجازه می‌دهد با کسب و کار خود در محل استیجاری رونق و اعتبار ایجاد کند.
از سوی دیگر سرقفلی در قرارداد اجاره به شرایطی اشاره دارد که صاحب ملک اجاره دهنده تعهد می‌کند که در هنگام اجاره، مستأجر تنها فعالیت مشخص شده (معمولاً یک نوع کسب و کار خاص) را در محل استیجاری انجام دهد و اجازه نمی‌دهد که انواع دیگری از کسب و کارها در محل استیجاری انجام شوند.
به عبارت دیگر، سرقفلی به معنای محدودیتی است که توسط صاحب ملک برای نوع فعالیت مستأجر در محل استیجاری تعیین می‌شود و فقط به آن محدودیت خاص اجازه می‌دهد.
بنابراین، تفاوت اصلی بین حق کسب و پیشه و سرقفلی در این است که مورد اول به صلاحیت مستأجر برای انجام انواع فعالیت‌های تجاری در محل استیجاری اشاره دارد، در حالی که سرقفلی تعیین کننده نوع و محدودیت فعالیت مستأجر در محل استیجاری است.
آیا حق کسب و پیشه را می‌توان در قرارداد ساقط کرد؟
بله این حق ممکن است در قرارداد ساقط شود، اما باید توجه داشت که این امر معمولاً نیاز به توافق و توافق نامه بین طرفین قرارداد دارد.
در برخی موارد، طرفین قرارداد می‌توانند در مورد شرایط قرارداد توافق کنند و از حق خود در این زمینه صرف نظر کنند. این ممکن است به دلیل تغییر نوع فعالیت تجاری مستأجر، تغییر در نیازها یا تغییر در شرایط کسب و کار باشد.
در این صورت، طرفین می‌توانند در قرارداد اصلاحی یا توافق نامه جدید، ساقط کردن این حق را تعیین کنند.
مهم است که در صورت صرف نظر از حق کسب و پیشه، طرفین قرارداد در مورد تمام جزئیات و شرایط قرارداد به توافق برسند و تغییرات را به درستی در قرارداد نگارش کنند. همچنین، در صورتی که قوانین و مقررات محلی یا قرارداد اجاره خاصی وجود داشته باشد، باید آنها را مورد بررسی قرار داده و در تصمیم‌گیری لحاظ کرد.
بهتر است در این موارد با وکیل یا مشاور حقوقی یا وکیل ملکی مشورت کرد تا بهترین راهکار برای ساقط کردن حق مورد نظر را در قرارداد خود دریافت.
آیا حق کسب و پیشه به ارث می‌رسد؟
در حقوق ایران، حق کسب و پیشه به طور عمومی به ارث می‌رسد. بر اساس قوانین و مقررات مربوطه، در صورت فوت فرد دارای حق کسب و پیشه، این حق به وراثت اعضای خانواده او، به ویژه همسر و فرزندان، منتقل می‌شود.
ماده ۴۹۷ قانون مدنی ایران می‌گوید: «حقوق متعلق به فرد بر اساس قانون و قرارداد، هنگام مرگ وی به وراثت اعضای خانواده‌اش می‌رسند.»
بنابراین، در صورتی که فردی دارای یک کسب و کار یا حق کسب و پیشه است و پس از فوت او، وراثی مثل همسر و فرزندان وجود داشته باشند، آنها می‌توانند این حق را به عنوان وراثت و پس از فک رهن دریافت کنند.
در هر صورت، برای اطلاعات دقیق تر و درک بهتر از قوانین و مقررات مربوط به وراثت حق کسب و پیشه در ایران، بهتر است با وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در این زمینه مشورت کنید تا شما را در راهنمایی و روند مناسب برای انتقال حقوق به وراثت کمک کنند.
آیا انتقال حق کسب و پیشه با اذن مالک باید با سند رسمی باشد؟
انتقال این حق با اذن مالک نیاز به تنظیم سند رسمی ندارد. به طور کلی، اگر مالک یک کسب و پیشه با اراده خود تصمیم به انتقال حقوق و مالکیت کسب و پیشه به فرد دیگری را داشته باشد و اجازه مالک به صورت کتبی یا شفاهی صادر شود، در برخی موارد نیاز به سند رسمی اجباری نیست.
با این حال، در بعضی موارد خاص، مانند مواردی که قوانین محلی یا نظام نامه‌های اداری نیازمند تنظیم سند رسمی هستند، یا در صورت انتقال حقوق و مالکیت به فرد دیگر ثالث، نیاز به سند رسمی وجود دارد.
در پایان برای کسب مشاوره از وکلای مجرب با دادنیک تماس بگیرید.
سوالات متداول
حق کسب و پیشه چیست؟
این حق به اعتبار و رونق تجاری مرتبط با یک محل استیجاری به دلیل انجام یک شغل خاص در آن محل اشاره دارد و قانون برای آن منعی تعیین نکرده است.
تفاوت حق کسب و پیشه با سر قفلی چیست؟
تفاوت اصلی بین این حق و سرقفلی در این است که مورد اول به صلاحیت مستأجر برای انجام انواع فعالیت‌های تجاری در محل استیجاری اشاره دارد، در حالی که سرقفلی تعیین کننده نوع و محدودیت فعالیت مستأجر در محل استیجاری است.
دادنیک چیست؟
دادنیک یک موسسه حقوقی است که خدمات حقوقی خانواده مانند انواع طلاق، انحصار وراثت، خدمات مربوط به کنسولگری و… را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه می‌دهد.
آیا امکان برگزار جلسه آنلاین با وکیل وجود دارد؟
بله. در صورتی که در شهر و یا کشورهای دیگر سکونت دارید و یا به دلیل مشغله کاری امکان حضور در دفتر را ندارید، می‌توانید جهت تنظیم جلسه آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، به واتس‌اپ یا تلگرام دادنیک پیام دهید.
چگونه به دادنیک اعتماد کنیم؟
وکلای موسسه دادنیک (یا همکاران ما در موسسه دادنیک) وکیل پایه یک دادگستری هستند و دارای پروانه وکالت فعال در کانون وکلا می‌باشند. ضمن اینکه قرارداد فی مابین موکل و وکلای دادنیک در سامانه ثنا که متعلق به قوه قضاییه است، تنظیم و ثبت می‌شود. که قابل پیگیری توسط وکیل و موکل می‌باشد.
این مطلب توسط تیم تحریریه دادنیک گردآوری و منتشر شده است.
تیم تحریریه دادنیک روزانه و در جهت افزایش اطلاعات کاربران سایت، مطالب متعددی در زمینه‌های مختلف منتشر می‌نماید.
برای مشاوره با وکیل متخصص می‌توانید با کارشناسان دادنیک در ارتباط باشید.
